Çumra'nın tarih öncesini anlatan en önemli merkezi Çumra'nın 12 km. kuzeyinde bulunan "Çatalhöyük"tür. Çatalhöyük ve çevresinde yaşayan toplumların M.Ö. 7000 yılları öncesi neolitik devre ait olduğu medeniyetin buradan başlayıp dünyaya yayıldığı anlaşılmaktadır. Çatalhöyük ve civarında yaşayan toplumların yeryüzünün en eski kavmi olduğu yapılan kazılarda çıkarılan eserlerden ortaya çıkmaktadır. Çatalhöyük'ün özelliği insanların kurdukları ilk şehir olmasıdır.

- Çatalhöyük 10.000 nüfusa sahip ilk yerleşim yeri.
- Dünyada insanlar ilk kez burada ticaret yaptılar.
- Hayvanlar ilk kez burada evci I leşti ri İd i.
-İlk kez toprak kapları ve bakırı kullandılar.
- insanlar ilk mühürle mülkiyet kavramını yaşadılar.
- Takı ziynet eşyası ilk kez Çatalhöyük'te yapıldı.
- İlk antikbank kuruldu.
- Resim ve heykel sanatı ilk olarak yapılmaya başlandı.
- Sanat ve dokumacılık yapıldı.
- Tarım teknikleri ilk kez kullanıldı.
- İlk fırın yapılarak kullanıldı.