Yönetimsel zorbalıklara karşı uç veren halk hareketleri yanısıra Mevlana Hacı Bektaş Veli Yunus Emre Ahi Evren Baba İlyas ve Baba İshak gibi düşün ve eylem adamları 13.yüzyıl Anadolu'sunun toplumsal ve ekinsel yaşamına imzasını atanların başında gelmişlerdir. Bunlardan ilk üçü yani Mevlana Celaleddin Rumi Hacı Bektaş Veli ve Yunus Emre üzerlerinde en çok durulan kişiler olmuşlardır. Bunların zamanla artan ünleri yurt sınırlarını aşarak uluslararası düzeyde anılmalarını sağlamıştır. Buna karşın yine de doğumlarından ölümlerine düşüncelerinden dillerine göçerliklerinden yerleşik yaşamlarına dek her alanda tartışılmaktan kurtulamamışlardır.