İnsanın maddi yapısının yanında mânevi duyguları olduğu gibi milletlerin ve devletlerin de mânevi yönleri vardır. İnsanın irade sevgi azim ve cesaret gibi faziletleri mânevi duygularıyla alıp ilerleyişi gibi devletler de mânevi yapıları ile gelişip yükselirler.
Osmanlı Devleti hem maddi hem de mânevi güce erişmenin neticesinde başarılı olmuştur. Maddi hazırlık maneviyatla takviye edilmiştir. Osmanlı için fetih demek Allah adını yeni yerlere ulaştırılmak Peygamber Efendimiz (s.a.v.)'in hayat-ı saadetini daha fazla insana anlatabilmek demekti.
İşte Osmanlı Devleti'ne yüzyıllar boyunca İslam'ın bayraktarlığını yaptıran adaleti doğruluğu edebi muhabbeti ve idare ettiği her millet ve ırka mensup tebaası arasındaki hoşgörüyü öğreten güç İslam ahlâkıdır.