2008 yılı sonlarında ortaya çıkan ve özellikle 2009 yılı başından itibaren Ülkemizi de etkileyen ekonomik kriz ile mücadele amacıyla ülkeler çeşitli önlemler almak zorunda kalmışlardır. Bu çerçevede Ülkemizde de çeşitli önlemler alınmış olup bunların bir kısmı da vergi ile ilgili düzenlemelerden oluşmaktadır.
Ülkemizde ekonomik krizle mücadele amacıyla vergi düzenlemeleri çerçevesinde gerçekleştirilen katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi indirimleri büyük önem taşımakta ve oldukça geniş bir yer tutmaktadır.
2009 yılı Mart ayında üç aylık bir dönem için uygulamaya konulan katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi indirimleri bazı indirimlerin süresinin 2009 yılının Eylül ayı sonuna kadar uzatılmasından sonra yürürlükten kaldırılmıştır.
Piyasalardaki durgunluktan en fazla etkilenen sektörlerin büyüyen stoklarının eritilmesi likidite krizinin azaltılması suretiyle istihdam üzerinde ortaya çıkabilecek yıkıcı etkilerin ortadan kaldırılması ve bu sektörlerin canlandırılması konusunda söz konusu indirimlerin kısa vadeli hedefleri bakımından büyük ölçüde amacına ulaştığı noktasında görüş birliği bulunmaktadır. Ancak daha etkin bir düzenleme ile sağladığı faydaların artırılabileceği ve orta dönemde ortaya çıkabilecek olumsuz etkilerinin azaltılabileceği daha adil bir uygulama yapılabileceği yönünde eleştiriler olduğu da görülmektedir.
Temel olarak 25. Türkiye Maliye Sempozyumu'nda sunulan -Global Krizin Etkilerinin Azaltılması Amacıyla Uygulanan Harcama Vergileri Oran İndirimlerinin Etkilerinin Değerlendirilmesi- başlıklı tebliğe dayanan projede amacımız Ülkemizde ekonomik krizle mücadele kapsamında uygulanan katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi indirimlerinin sektörler itibariyle etkilerinin belirlenmesi etkinliğinin analizi ve değerlendirilmesidir. Bu kapsamda daha önce yapılmış olan anket araştırmalarına yenileri eklenmiş sektörel anlamda da yeni araştırmalar yapılmıştır.
Proje çalışmalarına başladığımızda araştırmacı olarak bulunan Arş. Gör. Çelen Erduran daha sonra çalışmalara katılmamıştır.
Çalışma dört bölümden oluşmaktadır.
Birinci bölümde krize karşı alınan mali önlemlere kısaca değinildikten sonra bir önlem olarak vergi oran indirimlerinin gerekçeleri ve türlerine değinilecek teorik açıdan etkileri ortaya konulacaktır.
İkinci bölümde Ülkemizde 2009 yılında harcama vergilerinde yapılan oran indirimlerinin beklenen ve gerçekleşen etkileri incelenecektir. Bu çerçevede vergi indirimlerinin fiyatlar ve talep üzerindeki etkileri üretime etkileri ve vergi tahsilatı üzerindeki etkileri üzerinde durulacaktır.
Üçüncü bölümde vergi oran indirimleri konusunda bazı araştırmalara değinildikten sonra ve Ankara alan araştırmasına ilişkin genel bilgiler ortaya konulacaktır. Bu kısımda araştırmanın amacı ve kapsamı araştırmanın yöntemi örneklem seçimi ve hipotezlerimiz ortaya konulduktan sonra anket soruları verilecektir.
Dördüncü ve son bölümde ise vergi oranı indirimlerinin etkinliğine yönelik Ankara alan araştırmasının sonuçları öncelikle her sektör ayrı ayrı olmak üzere grafiklerle gösterilecek daha sonra karşılaştırmalı analiz yapabilmek için sektörlerden elde edilen veriler toplu grafiklerle ortaya konulacaktır.
İzleyen kısımda ise anket araştırmasıyla elde edilen veriler çeşitli sorulara verilen cevapları içeren çapraz analizlerle sunulacaktır.