Yüce Allah'a hamd-ü senâ ve O'nun yüce Peygamberi Hz. Muhammed (s.a.v.)'e sonsuz salât ve selâm olsun. Dinî ibadetlerin ayrılmaz bir unsuru olan duâ günlük hayatımızın da birçok safhalarında bize destek olan manevi bir kuvvettir.
Duâ kelimesinin aslı Arapça olup 'çağrı' anlamına gelmektedir. Kur'ân-ı Kerim'de ise 'ibadet' bazılarında 'yardım istemek' bazılarında ise talep etmek anlamlarına gelen duâ Kur'ân'a göre "Kulun bütün benliğiyle Allah'a yönelmesi ve gücü sınırlı ve sonlu bir varlık olan insanın gücü sınırsız ve sonsuz bir kudret karşısında acizliğini kabul ederek yardım dilemesi" şeklinde tanımlanmaktadır.
Kur'ân-ı Kerim'e göre duâ etmek Allah (c.c.)'a ulaşabilmenin en kolay yoludur. İnsan kulluk bilincinde olduğu sürece Allah katında bir değer kazanabilir. Bu yüzden insanın Allah (c.c.)'a yökazanabilir. yönelmesi hataları konusunda Allah (c.c.)'a itirafta bulunması ve sadece Allah (c.c.)'tan yardım dilemesi gerekmektedir.
Numân bin Beşîr (r.a.)'den rivayete göre Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: "Duâ ibadettir." Sonra Mü'min sûresi 60. ayetini okudu: "Ama Rabbiniz buyuruyor ki: 'Bana duâ edin duânızı kabul edeyim. Şüphesiz ki bana kulluk etmekten ululuk taslayarak çekinenler aşağılık bir halde Cehenneme gireceklerdir.' " (Tirmizi Daavat h. no: 3372; İbni Mace Duâ h. no: 3828.)
Aslında duâ yaşamın geneline yayılacak başlı başına bir ibadettir. Çünkü insanların tamamı duâya muhtaçtır. Duâ eden insan karşısına çıkabilecek zor ya da kolay her türlü durumu tüm olayları kâinatın yaratıcısı ve tek hakimi olan Allah (c.c.)'a havale etmiş demektir. Bir sorunu çözmenin ya da önlemenin bütün yollarının Allah (c.c.)'a dayandığını bilmek mü'min için bir ferahlık ve güven kaynağıdır.
Duâ Kur'ân-ı Kerim'de ve Peygamber Efendimiz (s.a.v.)'in hadis-i şeriflflerinde yüzlerce yerde 'kulluğun sırrı' olarak belirtilmiştir.
İbadetin ruhu olan duâ bir mü'minin Allah-u Teâlâ'ya olan inancının ve bağlılığının bir göstergesidir.
Duâ sadece bir hacet talep etmek için yapılmaz. Duâ manevi sıkıntı içinde bocalayan insan için huzura kavuşma vasıtasıdır.
Duâ Cenâb-ı Hakk'ı anmaktır. Allah-u Teâlâ'ya vasıtasız yalvarıp yakarma ile yaklaşmak; Dergâh-ı İlâhi'den hayır merhamet ve yardım talep etmektir.
Çok faziletli bir ibadet olan duâ hiç şüphe yok ki içi yanan ıstırap çeken dertli bir kulun bütün varlıkların büyük yaratıcısı olan Allah-u Teâlâ'ya bir yalvarışıdır.
Kur'ân-ı Kerim'de birçok yerde ve Peygamber Efendimizin birçok hadis-i şeriflflerinde duânın önemine atıfta bulunulmuştur. Aşağıdaki bölümde bu âyet ve hadislerden birkaçını nakledeceğiz:
"Ve şayet kullarım sana beni sorarlarsa onlara çok yakın olduğumu söyle. Bana duâ edince duâ edenin duâsına icabet ederim. O halde onlar da benim davetime koşsunlar ve bana hakkıyla iman etsinler ki maksatlarına nail olabilsinler!" (Bakara Suresi 186.)
Duânın önemini belirten âyetlerden biri de şuDuânın şudur:
"De ki: Sizin duânız (ibadetiniz) olmasa Rabbim size ne diye kıymet versin ki? Madem ki yalanladınız öyle ise yarın ceza yakanıza muhakkak yapışacaktır!" (Furkan 77.)
Hadisler:
Ebu Hureyre'den rivayet edilen bir hadiste Allah Resulü (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: "Allah katında duâdan daha üstün bir şey yoktur." (Tirmizi Daavat h. no: 3370.)
"Size düşmanlarınızdan koruyacak rızkınızın bol bol gelmesini sağlayacak bir hususu göstereyim mi? Gece gündüz Allah'a duâ ediniz. Şüphesiz duâ mü'minin silahıdır." (Heysemi M. Zevaid 10/147.)