Elinizde tuttuğunuz bu kitabın varlık sebebi ülkemizdeki milliyetçilik araştırmalarına katkı sağlayacağı düşünülen bazı eski yazı metinleri yeni yazıya aktararak eski yazı okuyamayan araştırmacılarla buluşturmak böylece dikkatleri ana kaynakların kullanıma çekerek bu yönde bir eğilim başlatmak nihayet Türk milliyetçiliği araştırmalarının sıkıştığı alanı bir nebze olsun açmak arayışıdır. Ayrıca hâl-i hâzırda bir fikir orucu tuttuğu sıklıkla ifâde edilen milliyetçi düşüncenin de bu yazıları hâtırlamasını temin etmek unutulmuş metinleri tekrar dolaşıma sokmak bu yolla da kaynakların yeniden okunup yorumlanmasıyla milliyetçi düşüncenin bir canlanma yaşayacağı umudunu taşımak çalışmanın ikinci motivasyon kaynağıdır.

Kitap üç bölüm hâlinde tanzîm edilmiştir. İlk bölümde millet ve milliyetçilik olgularını kavramsal düzeyde ve genel bir çerçeve içerisinde konu edinen makaleler yer almaktadır. İkinci bölüm bu olguları Türklerin özelinde ele alan yazılara hasredilmiştir. Son bölümde ise II. Meşrutiyet yıllarında Türk milliyetçiliği etrafında cereyân eden üç önemli tartışmaya ait metinler bulunmaktadır. Çalışma için seçilen metinler sadece Türkçü çevrelerden devşirilmemiş tarama işleminde yelpazenin geniş tutulmasına gayret gösterilmiş ve neticede Ziya Gökalp'ten Celâl Nuri'ye Yusuf Akçura'dan Ali Kemâl'e Turancılardan Anadoluculara Osmanlıcılardan İslâmcılara kadar muhtelif kişi ve çevrelerin konuya dâir düşüncelerinin yer aldığı bir derleme meydana gelmiştir. Kitapta yer alan yazıların en yakın tarihlisi 1928 yılında kaleme alınmış olsa da pek çoğunun sanki hemen bugün burada yazılmış hissi uyandıracak derecede güncel unsurlar ihtivâ ettiği hayretle görülecektir. Dolayısıyla bu metinlerin genel olarak düşünce dünyamız ve milliyetçilik araştırmaları özel olarak da Türk milliyetçiliği düşüncesi açısından faydalı olacağı kanâatini taşımaktayız.