Medeniyet dünyamızın ilk örnek eserlerinden olan Uşşaknâme-Âşıklar Kitabı  aşk âşık maşuk hakkında yazılmış eserler arasında en güzel örneklerden biri olarak kabul edilmiştir. Eseri kaleme alan Fahruddîn-i Irâkî  İbnü'l-Arabî ve Sadreddîn-i Konevî ile başlayan tasavvuf düşüncesinin anahtar kavramlarından vahdet-i vücûd düşüncesini benimsemiş  onda vucûd yani varlık "aşk" ile karşılık bulmuştur. Tutkun bir âşığın dilinden söylenmiş birbirinden güzel ve etkileyici gazelleri gönül ehli ârif ve sûfîler tarafından rağbet görmüş eserlerindeki incelikler onu bir medeniyet şairi ve düşünürü haline getirmiştir.
"Aşk kimin gönlünde yeşerdiyse akıl ve ilimden daha yüce bir çadır kurdu." diyen Irâkî "Aşk ile gören gözün menzilinin aşağılardan kurtulup yukarılara çıkacağını" varlığı ve oluşu bütün hakikati ile kavrayacağını söyler. Türkçenin kültür evrenine ilk defa katılan eser "Aşk bahsinde cesur korkusuz söz açıklığına sahip ve yüce mertebeli bir şairi" de tanıtmaktadır.