İnsan ve kâinat... Biri büyük âlem diğeri küçük âlem... Büyük âleme ne yazılmışsa onun fihristesi olan insana da o mânâ yazılmış. İnsan hem kâinat yüzünde hem de kendi âleminde yazılı o mânâları okumaya ilmetmeye öğrenmeye (ta'lime marifete) memur kılınmış. Ta ki maddelerin suret ve işleyişlerinde görünen farklı manaların asıllarının aslında kaynağı aynı olan bir vahdet manasından geldiğini görmekle hakiki manalarına ulaşsın kemali bulsun. Mânâlar; esir maddesinden quarklardan atomlardan arzdan semalara ve arşa kadar her tabakada her boyutta ayrı ayrı suretlerde nazara açılmış. İçinde yaşadığımız "uzay-zamanda" (arzda) Mânâ suret giymiş maddileşmiş ve kâinat yüzünde öyle görünüyor. Esir ve Kâinat boyutunda mânâdan surete; İnsan âleminde ise Zihin ve Letaif-i Rabbaniye ile suretten mânâyal Eserde şunlar ele alınmıştır; Akıl kalb ruh sır hafi ahfa gibi kâinatı doğru algılamamızı sağlayan duygular. Akıl ve letaif-i Rabbaniye. Algıladığınız kâinatı doğru anlamlandırmamızı sağlayan Zihin. Esir maddesi var mıdır? Zaman nedir? Zamanın Esir maddesi ile ilişkisi. Âlemde esir insanda zihin. Esir maddesinden olan Cevahir-i Ferd ile Sicim teorisindeki sicimler arasındaki benzerlikler. Esirle kayyumiyet ilişkisi. Kademedir? Kader ve zaman Kader ve Cüz-i irade Kader ve Adalet. Ayrıca konuyla ilişkisi olmamasına rağmen okuyucuların ilgisini çekeceği düşüncesiyle "gezegenlerin spin hızlarını hesaplayan" bir çalışmam da okuyucularla paylaşma maksadıyla esere konulmuştur.