Halid Ziya ilk dönem romanlarından Bir Ölünün Defteri  ile  Servet-i Fünûn kapısını aralamıştır. 1890'da tefrika edildikten kısa bir süre sonra yayınlanan ve 1943'te de sadeleştirilerek tekrar basılan romanda Halid Ziya ümitsiz bir aşkın hikâyesini anlatır. 
Vecdi Hüsam ve Nigâr arasında geçen olayların kahramanlardan birinin kaleme aldığı defterin bulunmasıyla açığa çıktığı roman Halid Ziya'nın kurgudaki yenilikçiliği ve başarılı duygu aktarımı sayesinde okuru kendine çekmeyi başarıyor.