Tiamin beyin bağışıklık sistemi kalp ve kasların iyi çalışmasını sağlayan bir vitamindir. Gıdalardan enerji üretilmesini sağlayan tiamin insülin salgısını artırarak metabolizmayı hızlandırır iltihabı önler kanda oksijeni artırır mide asit salgısını bağırsakların hareketini ve pankreas enzim salınımını artırarak sindirime yardımcı olur. Ayrıca analjezik antioksidan anti-epileptik ve antidepresan etkileri vardır. Tiamin B6 vitamininin aktif hale gelmesini sağladığı gibi B12 ve folik asit vitaminlerinin metilasyonunu destekler.
Tiamin eksikliği son yıllarda yüksek kalorili beslenme nedeniyle salgın halinde artmış ve mitokondri bozukluğu yaptığı için çoğu hastalığı taklit etmekte ve fark edilememektedir.
Şeker hastalarının % 70-80'inde obezlerin % 49'unda yaşlıların % 40'ında; yoğun bakımdaki hastaların % 48'inde kanser hastalarının % 55'inde konjestif kalp yetmezliği hastalarının % 33'ünde hamile kadınların % 38'inde Alzheimer multipli skleroz Parkinson ve epilepsi hastalarının % 28'inde ve psikiyatri hastalarının % 30'unda tiamin eksikliği vardır. Ayrıca enfeksiyonlar ateş hipertiroidi ve aşırı egzersizle tiamin ihtiyacı artar. Yoğun bakımda yatan koronovirüs hastalarında fibromiyalji ve kronik yorgunluk sendromu olanlarda tiamin eksikliği sıktır.
Yüksek kalorili işlenmiş gıdalarla beslenme alkol aşırı çay kahve sigara meşrubat tüketimi gıdalardaki katkı maddeleri ve yaygın olarak kullanılan mide ilaçları doğum kontrol hapları diüretikler metformin antibiyotikler ve diğer ilaçlar tiamin eksikliğini tetiklemiştir.
Tiamin eksikliğinde önce beyin ve sinir sistemi kalp kaslar ve bağırsaklar bozulur ve kanda oksijen azalır. Başlangıçta aşırı yorgunluk halsizlik eklemlerde güç kaybı baş dönmesi bacaklarda uyuşma ve iğnelenme kalp çarpıntısı iştahsızlık karın ağrısı mide bulantısı kusma kabızlık depresyon panik atak anksiyete yaptığı gibi hafıza öğrenme hatırlama dikkat eksikliği ve algılama ile ilgili sorunlara neden olur.
Eksiklik önce otonom sinir sisteminde bozukluk (disotonomi) ile başlar ve daha sonra beyin sinir kalp bağırsak bozuklukları nöropati ve psikiyatrik belirtiler gelişir ve son aşamada Wernicke Ensefalopatisi denen ağır tablo oluşur. Diyabet hastalarında komplikasyonların artmasına tiamin eksikliği katkıda bulunur. Tiamin takviyesi bağışıklık sistemini destekler ve tip-2 diyabet karaciğer yağlanması kardiyovasküler hastalık yaşlanmaya bağlı bozukluk böbrek hastalığı kanser zihinsel bozukluklar mide ve bağırsak hastalıkları ve Alzheimer Parkinson gibi beyin hastalıkları riskini azaltır. Yoğun bakımda yatan Covid-19 hastalarında yüksek doz IV tiamin faydalı olmuştur. Antienflamatuvar nikotinik kolinerjik sistemi aktive ettiğinden akut ve uzamış Covid-19 enfeksiyonunda faydalı olur. Tiamin magnezyum olmadan etkisini gösteremediğinden magnezyumla birlikte alınmalıdır.
Ülkemizin önde gelen Endokrinoloji ve Metabolizma Uzmanlarından Prof. Dr. Metin Özata bu kitapta tiamin eksikliğinin nedenlerini yaptığı hastalıkları ve tedavisini son bilimsel gelişmeler ışığında anlatıyor.