Temeddün ve medeniyet aynı anlama mı gelir? Gelmiyorsa anlam farklılaşmasının kökeninde ne yer alır? Bu farklılaş­ma tam olarak hangi dönemde belirgin bir hâl almıştır?
Her çağda öncü ve gücü elinde bulunduran tek bir medeni­yet mi vardır? Bir medeniyetler çokluğundan söz edilebilir mi?
İcabât-ı zamaniyyeden kaçış var mıdır? Kaçmaya çalışmak anlamlı bir çaba mıdır?
Batı/Avrupa medeniyeti ayrıcalıklı mıdır? Müslümanlar için çağdaş medeniyete intisap etmek kimliğini yitirmek anlamına mı gelir? Endülüs psikozundan nasıl kurtulabili­riz? Kurtulmaya çalışmak doğru bir strateji midir?
Medenîleşme taassubun kırılması ve ilerleme ile eş anlamlı kabul edilebilir mi?
Kemâl ve özgürlük iki farklı gaye midir? Çatışırlar mı çakı­şırlar mı?
Değişimin alıp yürüdüğü dönüşümün neredeyse geri dö­nülmez bir hal aldığı günümüzde hâlâ medeniyet-i sahîha­dan söz edilebilir mi?
İslam coğrafyasında süregiden değişim sürecinde inisiya­tifin kaynağı dışsal dinamikler midir? İçsel dinamiklere dönüş mümkün müdür? Müslümanlar kendi temeddün anlayışlarıyla tutarlı bütünlüklü ve sistematik bir değişim modeli geliştirebilirler mi?