Tenkidin ilk sebebi sevgi ve ilgidir. Sevilmeyen varlığı ile mutlu olunmayanlar genel gidişattan daha çok kendi kişisel çıkarlarını ön planda tutabilir. Onun dünyası kendi fanusu ile sınırlıdır. Bu tür anlayışlar gerçeği araştırma ve öğrenme ihtiyacı duymayan çevrelerin mahsulüdür ve devlet organlarının bu tür anlayışlara tedavi amaçlı çözümler üretmesi zorunlu eğitimde bazı düzeltmeler yapmaya kadar işi götürmesi gereken belirtilerdir.

Büyük koşuya katılan sadece devletler değildir yurt içinde de ben merkezli öyle büyük koşular vardır ki dışarıdan seyredenler her an kaza yapması muhtemel bir oto yarışını seyreder gibi heyecanla takip ederler. Yarışı düzenleyen kuralları seyircilerin değiştirmesi ancak uzun mücadeleler sonucu belki mümkün olabilir seyrederken duyduğu korkulu heyecanın gidişatın içinde sakladığı bilinmezliklerin bir araya gelmemesi icin duadan başka yapacağı bir şey kalmadığına hükmeder.