Ivan Illıch "Değerlerin kurumsallaşması"na karşı duran Okulsuz Toplum adlı yapıtında varolan eğitim sistemlerinin açmazlarını gösterip; eğitim ve öğrenimin okul dışına çekilmesi ve toplumun okuldan arındırılması gerektiğine değiniyor.
Verimsiz tekdüze eğitim izlenceleri yerine; bireyler arası yakınlığı tüketici olmak yerine doğaya karşı sorumlu olmayı geçirip; "bilgi"nin tekelleşip metalaşmasına karşı çıkarken istenebilir bir geleceğin evrensel ve insancıl eğitim biçimleriyle gerçekleşeceği üzerinde duruyor.