Rastgele mi? Kusursuzca Düzenli mi?

"20. yüzyıl dünyası insanlık tarihinde sonsuz bir çeşitlilikle her türlü "yatırım aracı" üzerinde vahşice spekülasyon yapılan bir dönemdi. Spekülasyonlar o kadar yaygınlaşmış o kadar geniş boyutlara ulaşmış ve milyonlarca insanın gündelik yaşamına o kadar büyük boyutlarda girmişti ki 1900'ler yüzbinlerce insanın istihdam edildiği binlerce aracı ve komisyoncu kurumun kurulduğu binlerce borsanın günün neredeyse 24 saati işlem gerçekleştirdiği yıllar oldu. Yaşananların çok doğal kaçınılmaz yaşamın olmazsa olmaz koşulu kabul edildiği bir dünyada sonuçlar da kaçınılmaz olarak dramatik oldu. Ülke ekonomileri bir gecenin içinde bu spekülatif rüzgarlarla çöktü. Para birimleri bir gecenin içinde olağanüstü değerler kaybetti. Koskoca ulusların satın alma güçleri bu çöküşlerde bir gecede yarılandı. Uluslararası spekülatörler pazarları sallayacak boyutta parasal ve daha kötüsü siyasal güçlere erişti.

Uluslararası ölçekte örgütlenmiş kuruluşlarla küresel sokak borsaları oluştu. Pek çok insanın gelirinde spekülasyona konu olan araçlar önemli bir yüzde tutmaya başladı. Spekülatif kazançlar üretimle elde edilebilecek kazançları onlarca kez aştı. Bu kazançlar sonsuza kadar sürdürülemeyeceğine göre tarihsel ölçekte bir çöküşün zemini de onyıllardır bu şekilde hazırlanmış oldu."

Çılgınlık ve Çöküş 20. yüzyılın en güçlü mitolojik inancına; Akıllı ve akılcı piyasalar düşüncesine fiyatların haber ve gelişmelerin sonucu rastgele değiştiği temel anlayışına bir meydan okuma.

Çılgınlık ve Çöküş sosyal psikolojinin deneysel bulgularından yola çıkarak bireylerde nadir görülen bir hastalık olan manik depresyon ile piyasa hareketleri arasındaki benzerliğe dikkat çeken piyasa hareketlerinin her zaman aşırılıklara meyilli olduğunu iddia eden ve tüm bu aşırılıkların yüzyıllardır rastgele olmak bir yana kusursuzca düzenli olduğunu gösteren bir çalışma.

Çılgınlık ve Çöküş geleceğin yatırımcısına bir uyarı; Geçmişte yaşananların gelecekte de yaşanacağından yola çıkarak 1999 sonunda yaşanan çılgınlığın da bu çılgınlığı takip eden çöküşün de rastgele yaşanmış süreçler olmadığını gelecekte çok daha büyük ölçekli çılgınlıklar ve çöküşler yaşanacağını öngören bir uyarı.

Çılgınlık ve Çöküş 20. yüzyılın sonunda zirveye ulaşan dalganın öncesini bugününü ve geleceğini sorgulama ve bugüne kadar enine boyuna tartışılmamış bir soruya bir yanıt arayışı: Gelecekte Borsalar Olacak mı?

Geçmişi ve bugünü anlamaya geleceği öngörmeye çalışanlar için ...