Alternatif okullar kitabının yazılma nedeni okulların giderek daha çok önem kazanmasına karşın tam tersine giderek gereksinimlere daha az yanıt verir hale gelmelerinin yarattığı arayışları Amerika Birleşik Devletleri örneğinde ortaya koymaktır.
Giderek büyüyen eğitim sorunlarını çözmek için tüm dünya ülkeleri gibi Amerika Birleşik Devletlerinde de farklı eğitim reformları gerçekleştirilmeye çalışılmakta ve bu reform girişimleri başarı ve başarısızlıkları da beraberinde getirmektedir. ABD'de eğitim reformlarının hız kazanmasında ö-nemli etkenlerden biri de ailelerin çocuklarına nasıl bir eğitim aldırmak istedikleri konusunda alternatifler aramaları ve bu alternatiflerin yaratılması konusunda yetkililere baskı yapmaları olmuştur.
Alternatif okullar konusuna ilgi duymamın en önemli nedenlerinden biri 1996 yılında Amerika'da bulunduğum dönemde iki ay süresince gözlem yapma şansı bulduğum North Avondale Montessori İlkokulundaki deneyimlerim olmuştur. Gönüllü olarak çalıştığım bu «kuldaki farklı hava sınıfların düzeni yönetim anlayışı gerçeklen şaşırtıcıydı. Öğrenciler ile birlikte halı kaplı sınıfta yerde oturarak tıpkı bir meddah gibi öyküler anlatan öğretmenler; yorulan çocukların kısa süreli olarak yatıp dinlenebileceği yastıklar farklı öğretim materyalleri öğretmenlerin yarattığı takım ruhu öğrencilerin hem çok neşeli hem de olağanüstü disiplinli oluşları velilerin okula yaptıkları gönüllü katkılar son derecede etkileyici idi.
Üniversitenin ziraat fakültesi öğrencilerinin her hafta öğrencilerden bir grup ile bahçede çalışmaları; sınıfta beslenen fareler bir cam kutuda tırtılın kelebek haline dönüşmesini öğrencilerin hep birlikte gözlemlemeleri çevrede yaşayan bitki ve hayvanlarla ilgili olarak öğrencilerin yaptıkları proje çalışmaları eğitim adına çok farklı uygulamalardı. Elbette bütün bunlar eğitim-üğretim sorunlarının tamamen çözülmesine yetmiyordu ama sorunu ele alış tarzı açısından oldukça önemliydi.
Çeşitli seminerlerde geleneksel çizgilerin dışına taşan örnekler anlatıldığında ya da diğer ülkelerdeki uygulamalardan söz edildiğinde "bu bizde uygulanamaz" tepkisi alınır. Bu kitapta yer verilen alternatif okul yaklaşımları Türkiye'de uygulanması ya da uygulanamaması kaygıları ile değil akademisyen ya da uygulamacı eğitimcilerin en azından bu yaklaşımlar konusunda genel bir düşünce geliştirmeleri ve akademik bir tartışmaya zemin hazırlanmasına katkıda bulunmak amacı ile kaleme alınmıştır. Zaten ülkemizin eğitim mevzuatı bu tür iyi sınanmamış belirsiz uygulamalara izin vermez.