Diyalektik sözcüğü Grekçe'de "konuşmak" "görüşmek" "tartışmak" anlamındaki dialegein'den türeyen dialektike'den gelir ve hem isim hem sıfat olarak kullanılır. Bu sözcük başlangıçta tartışma sanatını; ileri sürülen bir kavramın ya da tezin kendi içinde çelişkili ve dolayısıyla yanlış olduğunu göstererek bu kavramı ya da tezi çürütme yöntemlerini ve ustalığını belirtiyordu. Burada doğruyu aramak ve ona ulaşmak değil bir ileri-sürüşü (yargıyı) geri çevirmek olumsuzlamak söz konusuydu. Örneğin Elea'lı Zenon'un diyalektiği bu tür "olumsuz" bir diyalektikti ve özdeşlik ilkesine dayanıyordu. Yani Zenon daha sonraları diyalektiğin temelini oluşturacak olan "çelişki" "değişme ve oluş" gibi ilkelere değil bir şeyin kendisinden başka bir şey olamayacağı ilkesine yani özdeşlik ilkesine dayanarak temellendiriyordu diyalektiğini. Böylece değişmenin oluşun ve hareketin mantıksal olarak düşünülemeyeceğini; bundan ötürü de gerçek bir varlığı olmadığını yalnızca bir aldatıcı görünüş bir "zevahir" olduğunu kanıtlamak istiyordu....
(Önsöz'den)