Kira sözleşmesi bir malın mülkiyetine sahip olmadan kullanma ve/veya yararlanma hakkının bedel karşılığında devralındığı bir sözleşmedir. Bu sözleşme tipine barınma ve meslek ve sanatı icra etme ihtiyaçlarını karşılamak üzere günlük hayatta sıkça başvurulmaktadır. Bu çalışmada kira sözleşmeleri içinde önemli yer tutan konut ve çatılı işyeri kira sözleşmelerinde en çok uyuşmazlık konusu olan sona erme ile ilgili meseleler ele alınmaktadır.
Eser Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü özel hukuk yüksek lisans programında yürütülmekte olan -Kira Hukuku- dersinin bir ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Konular halen yürürlükte olan 818 sayılı Borçlar Kanunu konut ve çatılı işyeri kiraları bakımından özel kanun niteliğindeki 6570 sayılı Gayrimenkul Kiraları Hakkında Kanun yanı sıra 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri esas alınarak incelenmiştir. Kira hukukunun yargı kararlarıyla şekillenmiş bir alan olduğu göz önünde tutularak Yargıtay'ın konuyla ilgili ilke kararlarına bazen doğrudan alıntı yapılmak bazen de ilke belirtilerek ilgili karar zikredilmek suretiyle yer verilmiştir.
KONUT VE ÇATILI İŞYERİ KİRA SÖZLEŞMELERİNEİLİŞKİN GENEL BİLGİLER
I. -KONUNUN TAKDİMİ VE SINIRLARI-1
II. -GENEL OLARAK KİRA SÖZLEŞMESİ-5
A)-Kira Sözleşmesinin Tanımı-5
B)-Kira Sözleşmesinin Hukuki Niteliği ve Unsurları-6
1. -Hukuki Niteliği-6
2. -Kira Sözleşmesinin Unsurları-7
a)-Bir Şeyin Kullanılmanın Devri-7
b)-Kira Bedeli-8
c)-Tarafların Anlaşması-10
C)-Kira Sözleşmesinde Tarafların Hak ve Borçları-11
1. -Kiraya Verenin Borçları-11
a)-Kiralananı Sözleşmede Öngörülen Kullanma Amacına Uygun Teslim ve Sözleşme Süresince Bu Halde Bulundurma Borcu-11
b)-Ayıba Karşı Tekeffül Borcu-12
c)-Zapta Karşı Tekeffül Borcu-14
d)-Vergi ve Masraflarını Ödeme Borcu-16
2. -Kiracının Borçları-16
a)-Kira Bedelini Ödeme Borcu-16
b)-Kiralananı Özenle ve Sözleşmede Öngörülen Tahsis Amacına Uygun Kullanma Borcu-17
c)-Kiralananda Zorunlu Tamiratın Yapılmasına ve Kiralananın Gezilmesine İzin Verme Borcu-20
d)-Kiralananı Geri Verme Borcu-21
D)-Kira Sözleşmesinin Sona Ermesi-22
1. -Borçlar Hukukunun Genel Hükümlerine Göre Kira Sözleşmesinin Sona Ermesi-22
2. -Borçlar Kanununda Özel Olarak Düzenlenen Sebeplerle Kira Sözleşmesinin Sona Ermesi-24
a)-Sürenin Dolması Sebebiyle Kendiliğinden Sona Erme-24
b)-Kiraya Verenin Feshi veya Feshi İhbarda Bulunması Sebebiyle Sona Erme-24
aa)-Kiracının Kullanma Borcuna Aykırı Davranışı Sebebiyle Sona Erme-24
bb)-Kira Bedelinin Ödenmemesi Sebebiyle Fesih Hakkı-25
cc)-Kiracının İflası Sebebiyle Fesih Hakkı-25
c)-Kiracının Feshi veya Feshi İhbarda Bulunması Sebebiyle Sona Erme-26
d)-Her İki Tarafın da Feshe veya Fesih İhbarına Yetkili Olduğu Haller-26
aa)-Belirsiz Süreli Sözleşmelerde Feshi İhbar Hakkı-26
bb)-Önemli Sebeplerden Dolayı Feshi İhbar Hakkı-26
cc)-Kiracının Ölümü Sebebiyle Feshi İhbar Hakkı-27