Türkmen Kızı Paşa Bey-zade Ömer Ali Bey'in 1889'da basılan romanı... Yazar Ramazanoğulları sülalesinin bir ferdi olarak yıllar yılı Çukurova'ya düze inen İlbeyli Aşireti'nden Türkmenlerin serencamını takip etmiş ve sonunda tecrübelerinden yararlanarak bu romanı kaleme almış. Aşiretin tarih boyunca yaşadığı bütün coğrafyayı Ali Bey'in de memuriyetle dolaşması ve gittiği Haleb Suriye Dersim Diyarbekir topraklarında hep İlbeylilerle karşılaşması kaderin hoş bir tesadüfü...

Muhtemelen edebiyatımızın ilk köy romanı olan Türkmen Kızı okunduğunda bir Türk aşiretinin yaşayış kültürü ve kendisine has kelime kadrosu XIX. asırda Osmanlı Devleti tarafından düze indirilme projesi ve Fırka-i Islahiyye'nin faaliyetleri aşiret ve obalar arasındaki çatışmalar gibi pekçok konunun romana sızdığı farkedilecek. Kitabı bitirdiğinizde ise aklınızda kocaman bir soru işareti kalacak : Erciş Dağı'nda ve Bingöl Yaylası'nda İlbeyliler yaşıyorsa bölgenin bin yıldır sahibi olduğunu iddia edenler o sırada neredeydi?