Bu kitap Çağ Üniversitesi Hukuk Fakültesinde 2006-2007 ve 2007-2008 öğretim yıllarında verdiğim Genel Hukuk Tarihi dersi için hazırladığım ders notlarının -metin içi açıklamalar ve özellikle dipnotlarına yapılan ilavelerle- genişletilmiş şeklidir. Hukuk fakültelerimizde Türk Hukuk Tarihi ve Roma Hukuku dersleri bulunmakla beraber hukukun ve hukuki hayatın kadim devirlerden Yunan ve Roma dönemine kadarki seyrini konu edinen böyle bir dersin diğer hukuk fakültelerinde okutulmadığını zannediyorum. Ders notları hazırlanırken Türkçede benim ulaşabildiğim en yakın tarihli yayın Prof. Dr. Ahmed Akgündüz'ün 1991 yılında neşrettiği Umumî Hukuk Tarihi Ders Notları başlıklı takrîben elli sayfa olan kitabıdır. Aslında böyle bir ders ülkemizde hukuk tahsilinin başladığı ilk dönemlerde bile ders programlarında mevcuttu okutulmaktaydı. Elimizde Dârül Fünûn Hukuk Fakültesi müderrislerinden Seydişehirli Mahmud Esad efendinin (1855-1918) Tarih-i İlm-i Hukuk başlıklı ve -Hukuk Fakültesinde takrir edilen dersleri muhtevidir- alt başlığıyla 1915'li yılında basılmış bir kitap bulunmaktadır. Sonraki dönemlerde 1940 ve 1950'lerde Ord. Prof. Dr. Sadri Maksudi Arsal'ın Umumî Hukuk Tarihi kitabının ve Ord. Prof. Dr. Recai Gâlip Okandan'ın Umumi Hukuk Tarihi Dersleri başlıklı çeşitli baskıları yapılan kitapları vardır.

Bu kitabın yazarı konusu -genel hukuk tarihi- olan bir akademisyen değildir. Esasen bu ders hukuk fakültelerimizin müfredatında da artık yer almadığından bu akademik dalda bir öğretim üyesi ve kitap bulmak da pek mümkün olmamaktadır. Nitekim Çağ Üniversitesinde de böyle bir akademisyen yoktu. Branş itibariyle konuya en yakın görüldüğümden olsa gerek bu dersin verilmesi benden istendi. Daha önce akademik hayâtımda -siyasi düşünceler tarihi- gibi dersler vermiş bulunduğumdan konu doğrusu ilgi ve bilgi alanımın dışında da değildi. Türkçe kaynak olarak elimizde yukarda ismini verdiğim Osmanlı dönemine ait kitap ve 1940'larda yazılmış ve dil ve muhteva îtibâriyle de oldukça eski hale gelmiş iki kitabın dışında kaynak yoktu. Bu kaynakların doğrudan öğrencilerin istifadesine sunulması mümkün ve kullanışlı olmayacağından bir ders notu hazırlanmak durumunda kalındı ve sonunda yerli ve yabancı kaynaklardan derlenerek hazırlanan bu ders notları ortaya çıktı.

Hukuk Fakültelerinde Roma Hukuku dersi okutulduğu ve bu derste kadîm Yunan hukuku da bir ölçüde anlatıldığından burada Helen ve Roma dönemine yer verilmemiş; ondan önceki dönemler ve medeniyetler ele alınmıştır. Hukukî hayâtları incelenecek toplum ve medeniyetlerin seçiminde başka toplumlara örnek teşkil etmiş diğer ikincil uygarlıkları büyük ölçüde etkilemiş temel medeniyetler esas alınmıştır. İncelenen dönem ve medeniyetlere ilişkin olarak da konunun mahiyeti gereği her mevzuda yeterli kaynak bulunamaması veya mevcut kaynakların bir çoğuna benim ulaşamamam sebebiyle bölümlerin ve bölümlerdeki ana başlıkların kapsamında arzulanan denge sağlanamamıştır. Bunun mazur görüleceğini ümid ediyoruz.