Anayasa'nm 142. Maddesi uyarınca; mahkemelerin kuruluşu görev ve yetkileri işleyişi ve yargılama usulleri kanunla düzenlenir.
Ülkemizde hâlen mevcut mahkemeler teşkilâtı 8 Nisan 1340 (1924) tarihli ve 469 sayılı Mehakimi Şer'iyenin İlgasına ve Mehakim Teşkilâtına Ait Ahkâmı Muaddil Kanun ile düzenlenmiştir. 469 sayılı Kanunla yalnızca ilk derece (hüküm-hadise) mahkemelerinin teşkilâtı düzenlenmekte olup üst derece kontrol mahkemesi olan Yargıtay'ın teşkilâtı 2797 sayılı Yargıtay Kanunu ile düzenlenmiştir. Ayrıca özel kanunlarla kurulmuş ihtisas mahkemeleri de bulunmaktadır.
1924 tarihli olan 469 sayılı Kanunun çok eski olup mahkemeler teşkilâtına ilişkin hükümlerin yeterli olmadığı bütün mahkemelerin kuruluşunu görevlerini ve mahkemeler arasındaki hukukî yardımlaşmayı teferruatlı bir şekilde düzenleyen yeni bir mahkemeler teşkilâtı kanunu çıkarılması gerektiği hep dile getirilmiştir.
Diğer taraftan ülkemizde mevcut sistemde mahkemeler ilk derece mahkemesi ve üst derece mahkemesi olmak üzere iki derecelidir.
İlk derece mahkemeleri davaya ilk kademede bakan yargı organları olup bu mahkemeler tahkikat ve yargılama yapmakta ve somut uyuşmazlığa veya olaya kanunları uygulayıp hüküm vermektedirler. Onun içindir ki ilk derece mahkemelerine hadise (olay) ya da hüküm mahkemesi de denilmektedir.
Üst derece mahkemesi ise bizde Yargıtay'dır. İlk derece mahkemesinde dava görülüp hüküm verildikten sonra temyiz yoluna müracaat edilmek suretiyle hüküm ve hükmün dayandığı yargılama hukuka ve kanuna uygunluk açısından üst derecedeki yüksek mahkeme (Yargıtay) tarafından incelenir.