İsmaillik İslam dünyasında iktidardan özgürlükten ve zenginlikten uzak kalan İslam adına kutsanan ve tanrısal iradeyle açıklanan düzenin kendi zararlarına işlediğini gören bir Müslüman kesimin "Allah'ın yarattığı ve yönettiği" bir dünyada mahrum konumlarını ve düzene yönelik eleştirilerini Allah'ın kudretine halel getirmeksizin ortaya koyma yönünde giriştiği büyük ve uzun soluklu bir çabadır.
İslam dünyasının savaşlar iç savaşlar istilalar hanedan değişiklikleriyle kurulan ve kurumlaşan hiyerarşik toplumsal yapısında bu hiyerarşinin en alt katına itilerek siyasal düzenin dışında bırakılan ezilen yığınlardan kaynaklanan bir hareket olarak İsmaililiğin hâkim zihniyetin hışmını çekmesi olağandı. Ezilen sınıfların her siyasal temsilinde olduğu gibi İsmaililiğin de ezilenlerin tümü değil ancak harekete geçmeye daha hazır "öncülerini" örgütleyebilen bir azınlık oluşturmasına rağmen bu olgu "yöneten çobanlar ve güdülen sürü" olarak iki temel sınıf şeklinde çizilen klasik İslam (Doğu) siyaset şemasını bozan bir ayrılıktı.