Stambulskie Novosti
Bir ayağı Rusya devrimci hareketinde bir ayağı Paris'te bir ayağı Jön Türklerin davetiyle geldiği Meşrutiyet İstanbul'unda; kimilerine göre "Lenin'in yakın arkadaşı" Ekim Devrimi'nin içinde...
Kâh Bakü Doğu Halkları Kurultayı'nda kâh TBMM-Bolşevik Rusya arasındaki 1921 Moskova Antlaşması'nda Sovyet heyetinde bir Dağıstanlı aydın: Celaleddin Korkmasov. Ve Korkmasov'un hem Jön Türklerle hem Rus devrimci aydın çevresiyle birlikte İstanbul'da Rusça yayımladığı Stambulskie Novosti "İstanbul Haberleri"...
Genç kuşak tarihçilerden İ. Arda Odabaşı ile Mehmet Perinçek daha önce ayrıntılarıyla hiç incelenmemiş bu dergi üzerinden ulusal düşün dünyamızın uluslararası etkileşimlerini bütün çeşitliliğiyle ortaya koyuyorlar.
Türk tarih yazımı 1908 Devrimi'ne ve Jön Türk dönemine hep Osmanlı İmparatorluğu açısından ve Cumhuriyet'e bıraktığı mirasla sınırlı baktı.
Oysa 1908 Devrimi hem 1905 Rus 1906 İran devrimler zincirinin bir halkasıydı hem de Rusya-Balkanlar-Batı Avrupa kuşağını siyasetiyle kültürüyle derinden sarsmıştı.
Stambulskie Novosti işte bu kuşakta mücadele veren aydın ve devrimcilerin nasıl bağlar kurduklarına ilişkin önemli bilgiler barındırıyor.
? Rusça yayımlanan dergi Osmanlı'da Batı dillerindeki yayınların geneli gibi yurtdışına tanıtım odaklı yayınlardan değil.
? Osmanlı parlamentosundaki tartışmalardan İstanbul gündelik yaşamına yeni yeni doğan Anadolu imgesinden giderek derinleşen Balkan sorununa kadar 20. yüzyıl Osmanlı'sını ayrıntılarıyla resmediyor tartışıyor.
Korkmasov'un hedefi kuşkusuz böyle bir yayınla Jön Türk Devrimi'ni merakla izleyen Rusya aydınları ve devrimcileri ile Rus devrimci hareketi etkisindeki Rusya Türklerine ulaşmaktı.
Öte yanda Jön Türkler de iflasa gittiği açıkca görülen Osmanlıcılık yerine "Türkçülük" programının muhataplarıyla bağ kurmaya çalışıyorlardı.
İki aydın kuşağı ulusal kültür ile enternasyonalizm milliyetçilik ile sosyalizm Stambulskie Novosti'de buluştu.
İ. Arda Odabaşı ile Mehmet Perinçek Stambulskie Novosti'deki bütün makaleleri inceleyip Türk okurlarının dikkatine sunmakla kalmıyor derginin beslendiği Osmanlıca kaynakları da titiz bir araştırmayla ortaya çıkarıyor kullandığı görsellerin savunduğu fikirlerin Osmanlı yayınlarında izlerini sürüyorlar.
Dahası hakkında pek az bilgi bulunan Celaleddin Korkmasov'u zor ulaşılır kaynaklardan tanıtıyor 20. yüzyılın başında tipik bir devrimci aydının profilini çiziyor.