İnsan bir iradeye yani "seçme" yetisine sahip bir varlık. İnsana verilen bu özellik onu biyolojik bir varlık olmaktan çıkararak ahlâkî bir varlık haline getirmekte. Bu yüzden "seçme" yetisine yani "irade"ye sahip varlık olarak insanın bir kaideye temel bir ilkeye sadakatle bağlanarak davranması gerekiyor. Biliyoruz ve hissediyoruz ki kötülükten ve haksızlıktan çekinmek hakikate ve iyiliğe hizmet etmek zorundayız. İşte bu vicdanî zorunluluk ya da görev duygusu psikojiye mantığa ve estetiğe sıkıca bağlı olan bir ilmin konusu haline gelmiştir. O da bütün ilimlerin başı ana kaidesi ilimden önceki ilim olan ahlâk ilmidir. Bu yüzden insan olmak insana hazır verilen bir şey değil hayat boyu çabayla dirençle sayısız sınavlardan geçerek kazanılan bir değerdir. Her şeyi etraflıca aşkla düşünmekle vicdanımıza karşı samimi olmakla güzel ahlâkı seçme yetimizin temel ilkesi haline getirmekle ruhumuz hakikate ibadet edecektir. Yoksa ahlâksız ilim çekilmez bir kibir onsuz siyaset sonu gelmeyen ve daima kendini tekrarlayan bir yalan onsuz teknoloji alet edevat yığını ve hücrelerine varıncaya kadar ahlâkı barındırmayan her iş bir posa. Mehmed Ali Aynî Ahlâk Dersleri'nde bir incelikler öğretisi olan ahlâkı yüksek bir kavrayışla ve bütün yönleriyle sunuyor.