Osmanlının kuruluşunda Şeyh Edebalı'nın Orhan Bey döneminde Geyikli Baba'nın İstanbul'un fethinde Akşemsettin (Akşeyh) Hazretlerinin Yıldım Bayezit dönemi anlatılırken Şeyh Hamid-i Velî (Somuncu Baba)'nin rolleri; II. Murad dönemi anlatılırken Hacı Bayram-ı Velî Hazretleri Birinci Ahmed döneminde Aziz Mahmud Hüdâyî Hazretlerinin ve pek çok velînin izleri net bir şekilde görülmektedir.
Bu Allah dostlarının; tarihi coğrafyaları ve hükümdarları çok boyutlu olarak yönlendirdikleri arşiv vesikaları ile belgelenmiştir.