"Peki ama neredeyse yetmiş yıl sonra bu kitap bizim için ne anlam ifade ediyor?

Suçun daima geçmişte kalana dair olduğu doğrudur. Ama geçmişe ilişkin suç (Vergangenheitsschuld) o dönemi yaşayan kuşağa tümüyle sirayet etmiş bir suçtur. Söz konusu dönem çoktan tarihin tozlu sayfalarında kalsa bile gölgesi şimdinin üstüne vurur ve sonraki kuşaklara da bir tür suçluluk ve sorumluluk duygusu bulaştırır. Geçmişimiz öyle kolayca kurtulabileceğimiz yok saydığımızda veya unutmak istediğimizde bir duman halinde lambasına dönecek Alaaddin'in Cin'i değildir. Geçmişimiz sadece tarih değil aynı zamanda bugünümüzün geleceğidir de.

Jaspers'in de altını çizdiği gibi; geçmişte göklere çıkarılan şeylerle şimdi mücadele edildiği geçmişte mücadele edilen şeylerinse şimdi göklere çıkarıldığı bir yerde gerçekte anlamlı ve bize umut verecek bir fark yoktur. Gelin geleceğimiz için birbirimiz için ve bir arada yaşayabilmemiz için anlamlı bir fark yaratmaya cüret edelim!" Gökhan Yavuz Demir