Demokrasi çoğulluğu yönetmek; ondan teklik değil farklılıkları bağdaştırarak (orkestra gibi) siyasi birlik yaratmaktır. Bu çaba uzlaşma kültürünü geliştirir. Makulde anlaşmak pratiğini ve rejimin ortağı olmak duygusunu geliştirir. Bu olgular gerçekleşmeden ulus (millet) olmak bilinci gelişemez. Kendisini yönetmeye ehil ve yetkili gören bir azınlık (seçkinler) 'ulus adına' toplumu yönetir ve bunun da doğru olduğunu tüm siyasi hukuki ve eğitsel araçları kullanarak meşrulaştırmaya çalışır. Söylenenler bizim cumhuriyet tarihimizin kısa öyküsüdür. Biriken birçok sorunu gidermek için otoriter merkeziyetçiliğin ve tekçi siyasal kültürün değişmesinin aciliyet kazandığı günümüzde demokrasiyi katılımcı ve çoğulcu esaslar doğrultusunda geliştireceğimize neden tek elde toplanacak bir güç arayışını yeğliyoruz?

Prof. Dr. Doğu ERGİL

Lider sultası politik liderlikte her zaman kronik bir mesele olarak karşımıza çıkar. Ülkemizde liderliği şekillendirmede hukukî yapının küçümsenmeyecek bir etkisi vardır. Esasen Siyasî Partiler Kanunumuz ve ona paralel kaleme alınan parti içtüzükleri merkeziyetçiliği ve genel başkan otoritesini güvenceye alır. Dileyen lider bu mevzuattan istifade ederek son derece dar bir kadronun yardımıyla partisinin merkez ve taşra teşkilatlarında hâkimiyet kurabilir. Liderler yasama organını tamamen şekillendirebilirlerken parlamenter hükümet sistemimiz büyük halk desteği alan veya bu destek yanı sıra seçim sisteminin avantajlarıyla tek parti hükümeti kurabilen liderin de yürütme cihazını önemli ölçüde kontrol etmesini sağlar.

Doç. Dr. Aliyar DEMİRCİ

Kendimizi karşılaştırdığımız ülkeler arasında Türkiye boyutlarında olup bu denli merkezî bir yönetim anlayışıyla yönetilen başka bir ülke yoktur. Merkeziyetçiliğin idarî olduğu kadar siyasî ve iktisadî pek çok tahribatı olmasına rağmen konu Türkiye'nin görünmeyen ve tartışılmayan sorunlarından birisidir. (...) AB'nin Bölgesel Politika uygulamaları vasıtasıyla gerçekleşecek bölgeselleşme bir AB taahhüdü olduğu ölçüde Türkiye'nin önünde hukukî idarî iktisadî beşerî ve siyasî anlamda bulunmaz bir fırsat olarak duruyor. Maharet eldeki malî ve beşerî kaynakları iyi kullanarak bu fırsattan faydalanmaktadır.

Doç. Dr. Cengiz AKTAR

Günümüzde demokratik ülkelerde uygulanmakta olan parlamenter sistem başkanlık ve yarı-başkanlık sistemlerinin her üçünün de hem başarılı hem de başarısız uygulamaları bulunmaktadır. Türkiye'de yaşanan istikrarsızlıkların temel sebebini hükümet sisteminde arayanların yanısıra seçim sistemi siyasi partiler yasası yüzde onluk seçim barajı ve devletin aşırı merkeziyete dayalı örgütlenme modelinde arayanlar da bulunmaktadır. Türkiye'nin temel sorunlarından biri de hükümet sisteminden ziyade demokrasi kültürü yoksunluğu sorunudur. Dolayısıyla hükümet sistemi ile ilgili yasal düzenlemelerin yapılması sorunu çözmekte yetersiz kalabilir. Esasen demokrasi eğitimi ve kültürünün geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır.

Doç. Dr. Murat AKTAŞ