Sultan Hamid tahta çıktığı zaman Çarlık Rusya'sının sefiri "General Ignatiyef" Çar'dan aldığı yeni itimatnâmeyi takdim için saraya geleceğini bildiriyor. Sultan Hamid "Bu adamla karşılaşmak bana bir eza ve ıstırap verecek" diyor.
***
Sultan Aziz tarafından son derecede şımartılmış olan bu sefir; mutad olan basmakalıp sözleri söyledikten sonra adeta tehditkâr bir tavır takınarak;
- İmparatorum Memâliki Şahane'de cereyan eden hâdisata lâkaydane bir nazarla bakamaz. Çünkü burada bir takım mezhebdaşlar vardır. Onun için Osmanlı hükûmeti ahalisinin refah ve saadet içinde bulunması İmparator'umun arzusu ve hükûmetimizin menfaati cümlesindendir diyor.
Sultan Hamid bu sözleri büyük bir dikkat ile dinledikten sonra: "Memleketi mamur ve halkı mes'ud görmek İmparator hazretlerinden evvel benim arzu ve emelimdir." diyor ve mülâkatın hitam bulduğunu bildirmek için derhal ayağa kalkıveriyor.
***
Sultan Aziz devrinden bıkıp usanan ve Sultan Murad'ın pek kısa süren saltanat devrinden de hiçbir şey anlamayanlar Sultan Hamid'in bu şekilde başlayan saltanat devrinden ümitleniyorlar. Artık bundan sonra iyi günler görülebileceğine hükmediyorlar.
***
Sultan Hamid'in şahsî hayatı ve hususîyetleri günlük meşguliyetleri nelerle uğraşıyor olduğu korku ve evhamını arttıran sebepler gençliğindeki hayatı iktidardaki tutum ve davranışları maiyeti ile ilişkileri mali durumu sanata olan ilgisi Mavroyani Paşa'nın Sultan üzerindeki etkisi gibi pek çok konuyu Sultan Hamid'in Haremağası'ndan dinleyerek kaleme alan Ziya Şakir'in bu "hazine" eserinde daha çok "insan" Abdülhamid'i tanıyacaksınız.