Hâkim Tirmizî erken dönemdeki tasavvuf anlayışını
öğrendiğimiz en önemli kaynaklardan
biridir. Onun tasavvufun gelişim seyrinde
merkezi bir rolü olduğu; nefis sülûk kalb bilgi
velayet gibi tartışmalı konularda ortaya koyduğu
düşüncelerle Gazzâlî ve İbnu'l Arabî başta olmak
üzere pek çok mutasavvıfı etkilemiş olmasından
da tespit edilebilir.

Misaller görme ve duyma açısından insanlara
gayp gelen şeyleri onların idrak edebilmesi ve nefislerinin
ikna olması için Allah Teâlâ tarafından
verilen hikmetli örneklerdir. Kullar kendilerine
esrarengiz ve kapalı gelen hususlarda misallere
ihtiyaç duyarlar. Allah Teâlâ da kullara kendi indinde
olan şeylerle değil; kulların nefislerinde
mevcut bulunan şeylerle misaller verir. Bu kulların
o şeyleri idrak edebilmesi içindir. Kur'an-ı
Kerim ve Hadis-i Şeriflerde yer alan misalleri ve
tasavvufi manalarını bulacağınız bu eser alanında
bir kaynak niteliğindedir.