Mayıs 1265'de Floransa'da doğan İtalyan yazar Dante Alighieri 26 Mart 1266'da Durante adıyla vaftiz edildi. 1274'de "Yeni Hayat" ve "İlahi Komedya"da ölümsüzleştireceği Beatrice'yi ilk kez gördü. Asıl adı Bice di Folco Portinari olan Beatrice daha sonra Simone de' Bardi'yle evlendi ve 1290 yılında öldü.
1983'de babasının ölümünden bir yıl sonra Floransa'nın önde gelen aşk şairlerinden biri olarak üne kavuştu ve şair Guido Cavalcanti'yle yazışmaya başladı. 1285 yılında
evlendiği Gemma Donati'den iki yıl sonra Pietro adında bir çocuk sahibi oldu. 1289 yılında Campaldino Savaşı'nda Floransalı Guelfoların safında Ghibellinoların şehri
Arezzo'ya karşı savaşan Dante savaştan üç yıl sonra "Vita nuova" (Yeni Hayat) adlı yapıtını yazdı. Yeni Hayat Dante'nin 31 şiirini bu şiirlerin hangi vesilelerle yazıldığına
ilişkin açıklamalarını ve şiirlerin yapısal çözümlemelerini içeren bir düzyazı-şiir çalışmasıdır.
Yoğun felsefe çalışmalarına başlayan şair felsefi konularda şiirler yazmayı da sürdürür bu arada. 1295 yılında Hekim ve Eczacılar Loncası'na üye oldu ve Floransa'nın siyasal yaşamına katıldı. Bu tarihten sonra çeşitli meclislerde görev alan Dante bu beş yıllık süreç sonucunda altı lonca başkanından biri sıfatıyla Floransa'nın yönetimine seçildi. 1295'de Beyazlar ve Siyahlar olarak ikiye bölünen Guelfolar yüzünden Floransa'da
siyasal uzlaşmayı sağlamak amacıyla Papa'ya gönderilen üç kişilik kurulun üyesi olarak şehirden uzaklaştığında önderleri bir süre önce sürgüne gönderilmiş olan Siyah Guelfo grubu iktidarı ele geçirdi.
27 Ocak 1302'de para cezasına çarptırılan ve kamu görevinden men edilen yazar düzmece bir yolsuzlukla suçlandı ve Toscana bölgesine girmesi yasaklandı. 10 Mart'ta ceza onaylandı ve yakalanması halinde yakılarak idam edilecekti.
2 yıl sonra mücadelesini tek başına sürdürmeye karar veren Dante Beyaz Guelfo
grubundan sürgün arkadaşlarıyla bağlarını kopardı ve sonraki yıllarda bütün İtalya'yı
kapsayan gezilere çıktı. 1304-1308 yılları arasında De vulgari eloquentia (Halkdilinde
Belagat) ile Convivio (Şölen) adlı yapıtlarını yazdı. Bu yapıtlardan ilki dil ve şiir üzerine görüşlerini; ikincisi ise felsefe üzerine düşüncelerini ve felsefi bir bakış açısıyla şiirlerine ilişkin yorumlarını içerir. Dört kitaptan oluşan ve felsefî siyasî ve ahlâkî konuları içeren Convivio adlı eserinin ikinci kitabı da astronomi ile ilgilidir aynı zamanda. İki yapıt da tamamlanmamıştır.
Bu yapıtlarının hemen ardından 1308'de "Divina Commedia"yı (İlahi Komedya) yazmaya başladı ve ölümünden kısa bir süre öncesine kadar bu yapıt üzerinde çalıştı. Özgün adı Comedia (Komedya) olan bu yapıta "ilahi" nitelemesi sonradan Rönesans döneminde eklenmiştir. İtalyanca yazılan İlahi Komedya karşılıksız aşkı Beatrice için yazılan bu destan hem aşkı ve insanı hem geçmişi hem kendi güncelliğini anlatıyor geleceğe uzanan bir sentez oluşturuyordu. Aynı zamanda İlâhi Komedya ile Convivio'da astronomi ve kozmolojiye ilişkin görüşlere de rastlanmaktadır.
İlâhi Komedya Dante'nin Cehennem Araf ve Cennet'e yaptığı hayalî bir seyahatin öyküsüdür ve burada sunduğu Evren Dizgesi tamamen Batlamyus Dizgesi'ne dayanmaktadır. Dante'ye göre Yer Evren'in merkezindedir ve hareketsizdir. Yer'in etrafında sırasıyla Ay Merkür Venüs Güneş Mars Jüpiter ve Satürn'ün küreleri bulunur. Satürn küresinden sonra sabit yıldızlar küresi ve ondan sonra da İlk Hareket Ettirici Küre gelir. Onuncu küre ise En Yüksek Küre yani Tanrının Evi'dir. Küreler Meleklerin yardımı ile hareket eder. Dante Aristoteles'in etkisi ile Ortakmerkezli Küreler Dizgesi'ni benimsemiş dışmerkezli kürelerin olmadığını savunmuştur.
İlahi Komedya'dan sonra 1314'de Monarchia'yı (Monarşi) yazan Dante yönetim biçimini konu aldığı bu yapıtında papalık-imparatorluk şeklindeki iktidar parçalanmasına karşı tek bir hükümdarın egemenliğini savundu. 1315 Haziran ayında Floransalı sürgünlere suçlarını kabul etmeleri halinde affedilecekleri bildirildi fakat bu öneriyi kabul etmeyen Dante'nin sürgün cezası yeniden onaylandı ve çocukları da ceza kapsamına alındı.
Şair son yıllarını Verona'da Can Grande della Scala'nın ve Ravenna'da Guido Novello da Polenta'nın saraylarında geçirdi. Quaestio de aqua et terra (Su ve Toprak Sorunu) ile Egloge (Eklogalar) adlı yapıtlarını yazdıktan bir sene sonra 1321 yılında Ravenna'da öldü.