Miguel de Cervantes çağdaş romanın babası olarak bilinir. Madrid
yakınlarında gezgin bir eczacı cerrahın yedi çocuğundan dördüncüsü olarak dünyaya geldi. Düzenli bir eğitim görmemesine karşın sonradan başkent olan Madrid'de kendi kendini yetiştirme olanağı buldu. Bir kavgadan ötürü hüküm giyince İtalya'ya kaçtı. Bu sırada Papa V. Pius Osmanlılar'a karşı bir Haçlı seferi düzenliyordu. Cervantes Haçlı ordusuna yazıldı.

1571'de İne bahtı Deniz Savaşı'nda Osmanlılar'a karşı savaşırken sol elini kaybetti ve göğsünden yaralandı. 1575'te İspanya'ya dönerken Cezayir'deki Türk korsanlarının eline düştü ve köle olarak Kuzey Afrika'ya götürüldü. Orada beş yıl kaldı. Ailesinin istenen fidyeyi sağlaması üzerine serbest bırakıldı.

Saraydan görev alamayınca düş kırıklığına uğrayan Cervantes edebiyata yöneldi ve 1584'te La Galatea adlı romanını yayımladı. Aynı yıl evlendi ve ailesini geçindirmek için ambar ve vergi memurluğu yaptı. Hesaplarda açığı çıkınca bir süre hapse atıldı. Bu yıllarda çok az yazdı. 1605'te yayımladığı Don Kişot (Don Quijote) ile birden büyük bir başarı sağladı.

Don Kişot şövalyelerin kahramanlık öykülerini okuya okuya hafiften aklını kaçırmış yaşlıca bir adamdır. Okuduğu öykülerin gerçek olduğunu sanarak kendi de şövalye olmaya ve kahramanlıklar yapmaya karar verir. Cervantes bu romanında şövalye kahramanlık öyküleriyle alay eder. Don Kişot hanları şato yel değirmenlerini dev sanır; kurtarılmak istemeyen genç kızları
kurtarır; olmayan tehlikeleri sezer ve atıldığı serüvenlerden düş kırıklığına
uğrayarak üzüntü ve utanç içinde geri döner. Cervantes'in Don Kişot'ta insan doğasını çok derinden kavradığı görülür.

Cervantes ünlü bir yazardı ama zengin değildi. Yaşamının sonlarına doğru edebiyatçılara yakınlığıyla tanınan bir kont Cervantes'e yazı yazmasına olanak veren maddi desteği sağladı.

Cervantes'in diğer yapıtları arasında Viaje del Parnaso (1614; "Parnassus'a Yolculuk") başlıklı uzun bir şiir ile Entremeses Nuevos (1615; "Yeni
Araoyunlar") vardır.

Yazıldığı tarihten başlayarak birçok dile çevrilen Don Kişot Cervantes'in adını kısa zamanda Ispanya'dan başka İngiltere Fransa ve İtalya'da da duyurdu. Don Kişot çeşitli zamanlarda Türkçe'ye de çevrilmiştir.

Cervantes dünya edebiyatının başyapıtları arasında yer alan "Don Kişot'u o günlerde çok tutulan şövalye romanlarına bir yergi olarak yazmıştır. Modern romanın ilk örneği sayılan yapıtta 17. yüzyılda çökmeye yüz tutan İspanyol feodal toplumunun eleştirel çözümlemesini yapmıştır.