Ahmet Midhat Efendi'nin farklı bir tarzda kaleme aldığı eser 1308/1891'de yayımlanmıştır. Roman kurgusu ve tekniği itibariyle kendinden önceki ve sonrakilere bakıldığında büyük bir farklılık göstermektedir.
İlk natüralist roman olma özelliğini taşıyan yapıt Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir.
Müşahedat romanının konusunu bir roman yazma çalışması oluşturmaktadır. Ahmet Midhat Efendi kendisini bir roman kahramanı olarak romana katmıştır.
Yazar İstanbul'un çeşitli yerlerinde görmüş olduğu olayları olduğu gibi okuyucusuna aktarır. Eser dönemin sosyal meselelerine el atarak eleştirilerde bulunur. Sekiz bölümden oluşan romanın her bölümü farklı bir kitap olarak da değerlendirilebilir. Bu çalışmada roman günümüz okurunun zorlanmadan anlayabileceği bir yapıya büründürülmeye çalışılmıştır. Kitabın baş tarafına ise romanın ayrıntılı incelenmesi konulmuştur.

İnceleme Başlıkları:
Ahmed Midhat Efendi Hayatı;
Müşahedatın İncelemesi;
Romanın Özeti;
Romanın anlatıcısı;
Romanın Kahramanları;
Romanın Mekanı;
Romanın Zamanı;
Romanın Değerlendirilmesi;
Roman;