Giriş
İslam'da yönetim şekli: Kavramsal çerçeve ve analiz
İmamet- hilafet:
İslam'da hilafete (iktidâra) gelme şekilleri:
a) Seçimle iktidara gelme:
b) Vasiyet veya tayinle iktidara gelme:
c) Şûra kararıyla iktidara gelme:
d) Savaşla iktidara gelme (tegallub yoluyla):
Hilafetin meşruiyeti meselesi:
Biat:
Kureyş kabilesine mensup olma:
Hilafetin verasete dönüşmesi ve saltanat olması
Muaviye b. Ebi Süfyan'ın çabası
Sonuç:
Abdullah b. Zübeyr (r.a.) ve Hilafet Mücadelesi
Hayatı ilmî şahsiyeti ve hilafetle ilgili görüşleri:
Abdullah b. Zübeyr'in halifeliğini ilan etmesini
hazırlayan sebepler
a) Muaviye b. Ebi Süfyan'ın vefatı ve Yezid'in
halife olması:
b) Hz. Hüseyin'in Kerbelâ'da katledilmesi
c) Harre olayı (682-3)
d) Mekke Muhasarası ve Yezid b. Muaviye'nin
ölümü (683-4)
Abdullah b. Zübeyr'in Halifelik iddiası
Abdullah b. Zübeyr'in biat alma girişimleri
ve halifeliğini
kabul eden coğrafya:
Abdullah b. Zübeyr'in hilafetine karşı çıkanlar
ve siyasi gerekçeleri:
Emevîler
Hariciler
Muhtar es-Sakafi ve Muhammed ibnu'l Hanefiyye:
İkinci kez Mekke'nin muhasara altına alınması ve
Abdullah b. Zübeyr'in öldürülmesi ( 692)
Abdullah b. Zübeyr'in (r.a.) halifeliğinin meşruiyeti
meselesi
Abdullah b. Zübeyr'in çağdaşı olan sahabe ve tabiundan
önde gelen kişilerin onun halifeliği hakkındaki görüşleri
Esma bt. Ebi Bekir (ö.73):
Abdullâh b. Amr b. el-Âs (ö. 65/684-85)
Abdullah b. Abbas (r.a) ö.68/687-8
Abdullah b. Ömer (r.a) ö.73/693
Muhammed ibnu'l-Hanefiyye (r.a.) (ö.81/700):
Ebû Berze el-Eslemî (r.a.) ö. 65/685
Hasan el-Basri (ö. 110/728)
Ehl-i Sünnet kelamcılarına göre imamet/hilâfet
meselesi ve imamda bulunması gereken vasıflar
1) Eş'arî ekolüne göre imamet mes'elesi ve imamda
bulunması gereken şartlar:
a) Ebû Bekr Muhammed b. Tayyib b. Muhammed
el-Basrî el-Bâkıllânî (ö.403/1013)
b) Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasen b. Fûrek
el-İsfahânî en-Nîsâbûrî (ö. 406/1015)
c) İmâmü'l-Haremeyn Ebü'l-Meâlî Rüknüddîn
Abdülmelik b. Abdillâh b. Yûsuf el-Cüveynî
et-Tâî en-Nîsâbûrî (ö. 478/1085)
d) Ebü'l-Hasen (Ebü'l-Kāsım) Seyfüddîn Alî b.
Muhammed b. Sâlim es-Sa'lebî el-Amidî
(ö. 631/1233)
e) Nâsırüddîn Ebû Saîd (Ebû Muhammed)
Abdullāh b. Ömer b. Muhammed el-Beyzâvî
(ö. 685/1286)
f) Ebü'l-Fazl Adudüddîn Abdurrahmân b. Ahmed b.
Abdilgaffâr el-Îcî (ö. 756/1355)
g) Sa'düddîn Mes'ûd b. Fahriddîn Ömer b. Burhâniddîn
Abdillâh el-Herevî el-Horâsânî et-Teftâzânî
(ö. 792/1390)
2) Mâturidî ekolüne göre imamet mes'elesi ve
imamda bulunması gereken şartlar:
a) Ebü'l-Yüsr Muhammed b. Muhammed b. Hüseyin
Pezdevi (ö. 493/1100)
b) Ebü'l-Muin Meymun b. Muhammed b. Muhammed
en-Nesefi (ö.508/1115)
c) Ebû Muhammed Nuruddin Ahmed b. Mahmûd b.
Ebî Bekr es-Sabuni (ö.580/1184)
d) Ebû Muhammed Celâleddîn Ömer b. Muhammed
el-Hucendî el-Habbâzî (ö. 691/1292)
Değerlendirme ve sonuç: Abdullah b. Zübeyr'in (r.a.)
halifeliği meşru muydu?
SONUÇ
KAYNAKÇA
İNDEKS