Hz. Yûsuf hikâyesi insanın kâmil olma yolunda Allah'ın izniyle attığı adımları öğretir. Yani kendi kendiyle mücadelesi ve Allah'ın tecellisinin onda açığa çıkmasıdır. Bu yüzden hikâyelerin en güzeli Hz. Yûsuf'un hikâyesidir.

Bu hikâyenin hakîkati insan tekamülünün nasıl oluştuğu tekâmülde baş ve son arasındaki sürecin idrak edilebilmesidir. Hz. Yûsuf istidatlı kalbi anlatırken Hz. Yakub küllî aklın temsilidir zira küllî akıl kalple ilişkilidir.

Mesnevî'den "Yûsuf'un hikâyesi öyle bir hikâyedir ki başı ülfet ve ünsiyet ortası iştiyak ve hicret sonu ismeti müştemil rahmet ve mağfirettir" beyitleri okunduğu zaman Hz. Kenan er-Rifâî şu cevabı verir:

"Evet hakîkî olan her hikâye-i aşk öyledir."