Bu kitap konuyla ilgili Batı düşüncesinde başlayan ve bizde sürdürülen tartışmaları farklı boyutlarıyla ele alan makalelerden oluşmuştur. Konu milliyetçi bir hayat görüşü doğrultusunda yapılan bilimsel çalışmalar kapsamında ele alınmıştır. Daha doğrusu İmparatorluğun zor yıllarında Osmanlı aydınlarını meşgul eden sebeple günümüzde bizim çözmeye çalıştığımız mesele örtüşmektedir. "Biz kimiz? Kimliğimizi oluşturan temel ile millet olmamızı sağlayan unsurlar nelerdir? Millet ve milliyet nedir?" gibi sorular zihinlerimizi meşgul etmektedir. Bu konularla ilgili tartışmaların yer aldığı makaleler kitabın muhtevasını oluşturmaktadır. Kitapta yer alan makaleler farklı zamanlarda ve farklı bağlamlarda yazıldığı için bazı tekrarlar görülebilir. Konu ile ilgili tartışmalar bir bütünlük içinde birbiriyle tutarlı ve tamamlayıcı niteliktedir. Kitabın muhtevasını oluşturan makalelerin çoğunluğu Türk Yurdu dergisinde yayınlanmıştır. Tartışılan konular doğrudan milletler ve milliyetçilik üzerine olduğu için kitabın bütünlüğüne uygun düşmüştür. Milletler ve milliyetçilikler toplumsal gerçekliğin önemli bir boyutunu oluşturur. Üzerine tartışmalar ve araştırmalar devam edecektir.