ŞENAY ÖZGÜR YILDIZ  XV 
İÇİNDEKİLER 
EDİTÖRDEN ................................................. V 
ÖNSÖZ ....................................................... XI 
SANAT VE SANAT ESERİ ........................ 1 
Sanat .......................................................... 1 
Sanat Eseri................................................ 3 
Sanatçı/Sanatkâr .................................... 4 
Hâmî/Koruyucu/Patron ......................... 5 
Milli Sanat/Evrensel Sanat.................... 6 
Kültür ..........................................................  7 
SANAT İLE İLİŞKİLİ DİSİPLİNLER ......... 8 
Sanat Tarihi ............................................... 8 
Arkeoloji ..................................................... 9 
Antropoloji/Sanat Antropolojisi ......... 10 
Estetik/Sanat Felsefesi ......................... 11 
Sosyoloji/Sanat Sosyolojisi ................ 12 
Psikoloji/Sanat Psikolojisi................... 13 
SANAT VE ANLAM .................................. 14 
Oran/Orantı/Ölçü ................................... 14 
Altın Oran ................................................. 15 
Üslûp ........................................................ 16 
Tasvir ......................................................... 17 
İkon/İkona .............................................. 18 
İkonoklazma/İkonoklazm .................... 19 
İkonografi ............................................... 20 
İkonoloji ................................................... 21 
Anikonizm ................................................ 22 
Sembol/Sembolizm ............................. 23 
Litürji/Litürjik ......................................... 24 
KOLEKSİYONCULUK VE KORUMA ...... 25 
Ören Yeri .................................................. 25 
Sit Alanı ................................................... 26 
Höyük/Tümülüs .....................................  27 
Kazı ........................................................... 28 
Tarihi Eser ............................................... 29 
Koleksiyonculuk/Koleksiyon/ 
Koleksiyoncu/Koleksiyoner ............... 30 
Müze/Müzecilik ......................................31 
Âsâr-ı Atîka Nizamnamesi/ Eski 
Eserler Kanunu....................................... 32 
Konservasyon/Koruma........................ 33 
TÜRK SANATI / İSLÂM SANATI / 
TÜRK-İSLÂM SANATI VE İLİŞKİLİ 
KÜLTÜR ÇEVRELERİ .............................. 34 
Türk Sanatı .............................................. 34 
Hun Sanatı .............................................. 35 
Göktürk Sanatı ....................................... 36 
Uygur Sanatı ........................................... 37 
İslâm Sanatı/İslâm Ülkelerinde 
Sanat ........................................................ 38 
Türk-İslâm Sanatı .................................. 39 
Mezopotamya Sanatı ............................ 40 
Mısır Sanatı .............................................. 41 
Pers Sanatı .............................................. 42 
Sasani Sanatı ......................................... 43 
Antikite/Antik Çağ ................................ 44 
XVI  KAVRAM ATLASI / TÜRK İSLÂM SANATLARI -I 
Antik Yunan Sanatı ................................ 45 
Helenistik Sanat .................................... 46 
Roma Sanatı ........................................... 47 
Bizans Sanatı .......................................... 48 
Gotik Sanatı ............................................ 49 
Rönesans Sanatı ................................... 50 
GENEL SANAT VE MİMARLIK 
KAVRAMLARI .......................................... 51 
Çadır .......................................................... 51 
Mimarlık/Mimari ................................... 52 
Âbide/Anıt .............................................. 53 
Agora ........................................................ 54 
Külliye ...................................................... 55 
Mukarnas/İstalatit/Stalaktit ..............  57 
Mimar/Mimarbaşı ................................. 58 
Hassa Mimarları Ocağı ......................... 59 
MİMARİ UNSURLAR .............................. 60 
Minber ...................................................... 60 
Kürsü/Va'z/Vaaz Kürsüsü .................... 61 
Mihrap ...................................................... 62 
Minare ...................................................... 63 
Maksure ................................................... 64 
Mahfil/Mahfel ........................................ 65 
Hünkâr Mahfili ........................................ 66 
Müezzin Mahfili ...................................... 67 
Eyvan ........................................................ 68 
Revak ....................................................... 69 
Taçkapı/Portal ....................................... 70 
Alınlık ........................................................ 71 
Ayak/Filayağı ......................................... 72 
Sütun ........................................................ 73 
Kemer ....................................................... 74 
Tromp/Tonoz Bingi ................................ 75 
Pandantif/Küresel Bingi ...................... 76 
Türk Üçgeni ............................................. 77 
Kubbe ....................................................... 78 
Tonoz ........................................................ 79 
MİMARİ YAPI TÜRLERİ ........................ 80 
a. Dini Mimari ......................................... 80 
Kâbe ......................................................... 80 
Musalla/Namazgâh/İdgâh .................. 81 
Mescit ..................................................... 82 
Cami .........................................................  83 
Tapınak/Mâbed ..................................... 84 
Sinagog/Havra ...................................... 85 
Bazilika ....................................................  86 
Kilise ......................................................... 87 
Ribât ........................................................ 88 
Tekke/Dergâh/Âsitâne/Pir evi .......... 89 
Hankah ..................................................... 91 
Zâviye/İmâret ........................................  92 
Mevlevîhâne .......................................... 94 
Mezar/Kabir ........................................... 95 
Kurgan ...................................................... 97 
Piramit .....................................................  99 
Türbe/Kümbet/Künbet ......................100 
Medrese ................................................. 102 
b. Sivil Mimari ....................................... 104 
Saray/Kasır ........................................... 104 
Kervansaray/Han ................................ 106 
 ŞENAY ÖZGÜR YILDIZ  XVII 
Şehir İçi Hanları ....................................  107 
Menzil Hanları/Külliyeleri .................. 108 
Arasta ..................................................... 109 
Bedesten ................................................ 110 
Dârüşşifâ/Bîmâristan .......................... 112 
Hamam ................................................... 113 
Şadırvan .................................................. 115 
Sebil ......................................................... 116 
Selsebil ................................................... 117 
Sarnıç ...................................................... 118 
Bent ......................................................... 119 
Su Kemeri .............................................. 120 
Köprü ....................................................... 121 
Saat Kulesi ............................................ 122 
Hükümet Konağı .................................. 123 
c. Askeri Mimari .................................... 124 
Kale ......................................................... 124 
Sur ........................................................... 125 
Kule ......................................................... 126 
İSLÂM ÜLKELERİNDE / 
HANEDANLARINDA SANAT ............... 127 
Hz. Muhammed ve Dört Halife 
Dönemi Sanatı ...................................... 127 
Emevî Dönemi Sanatı .......................... 129 
Kubbetü's Sahre/Kubbetü's Sahra .. 130 
Şam  Emeviye/Ümeyye  Camii ............. 131 
Kayrevan Ulu Camii/Sîdî Ukbe 
Camii ...................................................... 133 
Endülüs Emevîleri Dönemi Sanatı .... 134 
Kurtuba Ulu Camii ............................... 135 
Ağlebîler Dönemi Sanatı..................... 137 
Abbâsî Dönemi Sanatı ........................ 138 
Sâmerrâ ABC Üslupları ....................... 139 
Sâmerrâ Ulu Camii/Camiü'l  
Kebir ........................................................ 141 
Ebû Dülef Camii .................................... 142 
Tolunoğulları Dönemi Sanatı ............ 143 
Tolunoğlu Camii/İbn Tolun Camii .... 144 
Karahanlı Dönemi Sanatı ................... 145 
Gazneli Dönemi Sanatı ....................... 146 
Büyük Selçuklu Dönemi Sanatı ......... 147 
Hârizmşahlar/Harezmşahlar 
Dönemi Sanatı ..................................... 148 
Zengîler Dönemi Sanatı ......................  149 
Fatımîler Dönemi Sanatı .................... 150 
Eyyubîler Dönemi Sanatı .................... 152 
Memlükler Dönemi Sanatı ................. 153 
Murabıtlar Dönemi Sanatı ................. 154 
Muvahhidler Dönemi Sanatı ............. 155 
Merînîler Dönemi Sanatı ..................... 157 
Nasrîler Dönemi Sanatı ...................... 158 
Delhi Türk Sultanlığı Dönemi 
Sanatı ..................................................... 160 
Bâbürlüler Dönemi Sanatı .................. 161 
İlhanlılar Dönemi Sanatı .................... 163 
Akkoyunlu Dönemi Sanatı ................. 165 
Karakoyunlular Dönemi Sanatı ........ 166 
Timurlu Dönemi Sanatı........................ 167 
XVIII  KAVRAM ATLASI / TÜRK İSLÂM SANATLARI -I 
SELÇUKLU ÖNCESİ ANADOLU 
BEYLİKLERİ........................................... 168 
Dânişmendliler Dönemi Sanatı ........ 168 
Saltuklular Dönemi Sanatı ................. 170 
Artuklular Dönemi Sanatı .................... 171 
Mengücüklüler Dönemi Sanatı .......... 172 
Divriği Ulu Camii ve Dârüşşifâsı ........ 173 
Anadolu Selçuklu Dönemi Sanatı ..... 175 
Konya Alâeddin Camii ......................... 176 
Niğde Alâeddin Camii .......................... 177 
Kayseri Huand Hatun Külliyesi .......... 178 
Beylikler Dönemi Sanatı ..................... 179 
Karamanoğulları Dönemi Sanatı ....... 181 
Germiyanoğulları Dönemi Sanatı ..... 182 
Menteşeoğulları Dönemi Sanatı ...... 183 
Balat İlyas Bey Camii/Cuma Cami ... 184 
Milas Fîruz Bey Camii/Kurşunlu 
Cami ....................................................... 185 
Aydınoğulları Dönemi Sanatı ............ 186 
Birgi Ulu Camii ....................................... 187 
Selçuk Îsâ Bey Camii .......................... 188 
Saruhanoğulları Dönemi Sanatı ....... 189 
Manisa Ulu Camii .................................. 191 
OSMANLI DÖNEMİ SANATI ............... 192 
Erken Dönem Osmanlı Sanatı ........... 192 
İznik Yeşil Camii ................................... 194 
Bursa Ulu Camii ................................... 195 
Edirne Eski Camii/Ulu Cami ............... 197 
Bursa Yeşil Camii ................................ 198 
Edirne Üç Şerefeli Camii .................... 199 
Klasik Osmanlı Dönemi Sanatı ......... 201 
Erken Klasik Osmanlı Dönemi 
(Mimar Sinan Öncesi Dönem) 
Sanatı .................................................... 203 
İstanbul Fâtih Camii ........................... 205 
İstanbul Bayezid Camii ...................... 207 
Mimar Sinan ......................................... 208 
Mimar Sinan Dönemi Sanatı .............. 210 
İstanbul Şehzade Camii ....................... 211 
İstanbul Süleymaniye Camii ............. 212 
Edirne Selimiye Camii ......................... 214 
Mimar Sinan Sonrası Klasik 
Dönem Sanatı ....................................... 216 
İstanbul Sultan Ahmet Camii ............ 218 
İstanbul Yeni Camii ............................. 219 
Osmanlı Batılılaşma Dönemi 
Sanatı .................................................... 220 
Lâle Devri .............................................. 222 
Barok Üslûbu ........................................ 223 
Rokoko Üslûbu ..................................... 225 
Ampir Üslûbu ....................................... 226 
Oryantalist Üslûbu ............................... 227 
Eklektik/Yeni-Klasizm Üslûbu .......... 228 
Art Nouveau/Yeni Sanat Üslûbu ...... 230 
İstanbul Nuruosmaniye Camii/ 
Nûr-u Osmaniye Camii ....................... 232 
İstanbul Dolmabahçe Camii/ 
Bezmialem Valide Sultan Camii ....... 234 
İstanbul Ortaköy Camii/Büyük 
Mecidiye Camii .................................... 235 
KAYNAKÇA ............................................ 237 
DİZİN....................................................... 259