Ortaklık veya ortaklaşacalık (komünizm) açısından yazınsal deneyimin zorunlu oluşunun ortaya koyduğu şeye geri dönmemiz gerekecek. Hatta bir anlamda ortaya çıkan tek soru budur. Fakat bu sorunun tüm terimlerini dönüştürmek; hemen akla geliveren aşırı basit şemalara (örneğin: yazarın yanlızlığı/kolektivite veya kültür/toplum ya da elitler/kitleler gibi ister zıtlıklar şeklinde verili olan ister "kültür devrimleri" anlayışı uyarınca aralarında denklik bulunan ayrışmalara) göre değil bambaşka şekilde düzenlenmiş bir uzamda sorunun terimlerine tekrar işlerlik kazandırmak lazımdır. Bunun yapılabilmesi içinse yeniden işlerlik kazandırılması gereken şey ortaklık (topluluk) meselesidir zira bu uzamın zorunlu yeniden düzenlenişi bu meseleye bağlıdır. Bu uğraşa girişmeden önce "komünizm" sözünün faal huzursuzluğunu ya da dirençli verimini hiçbir şekilde geçersiz kılmadan; sürüklendiği aşırılıkların hiçbirini inkar etmeden ve aynı zamanda ne beraberinde getirdiği ipotekleri ne de yüklenmiş olduğu hiç de tesadüf eseri olmayan borcu unutmadan komünizmin aşılamaz ufkumuz olamayacağını ortaya koymamız gerek. Daha doğrusu o artık böyle bir ufuk değil; öte yandan biz herhangi bir ufku aşmış da değiliz... Hücum edilmesi gereken ufukların ta kendisidir. Ortaklığı nihai sınırı veya kendi başına oluşturduğu sınır göreceğimiz üzere bambaşka bir hattı takip eder. İşte bu yüzden komünizmin artık aşılamaz ufkumuz olmadığını ortaya koyarken komünist bir talebin bizi tüm ufukların ötesine gitmek zorunda bırakan hareketle tebliği edildiğini de aynı kuvvetle ortaya koymalıyız.

Jean-Luc Nancy