Kitapta Yörüklerin Orta Asya Mâverâünnehir ve İran-Horasan bölgesi sonrası Anadolu'ya gelişleri ve dağılışları ile Şam'a gidiş hikayeleri ve Karadeniz'deki yerleşim alanlarını da inceleyen bu çalışma Samsun'da yerleşik
hayata geçen ve kitaba adını veren Karadeniz'in Son Konargöçerleri olan Samsun Yörüklerini anlatmaktadır.

Samsun Yörüklerinin bağlı olduğu boy cemaat ve taifelerin incelendiği çalışmada göç yolları ile Samsun'a gelişleri öncesinde yerleşik hayata geçme denemelerinde edindikleri son yurtlar olan Aydın Vilayeti Eskişehir-Bilecik
Yöresi ve Sakarya (Adapazarı) bölgesini ve orada olan akrabalık ilişkilerini de işlemektedir. Oğuz Boyu olan Yörüklere dair konargöçer yaşamlarından dolayı
verilen "Yörük" adının çıkış noktası ile aslında aynı anlama gelen Yörük ve Türkmen tanımlarının değişik dönemlerde nasıl farklı anlamlarda kullanıldığına dair bilgiler kitapta yer almaktadır. Konargöçer yaşayan Yörüklerin göç deve ve bozkır kültürü ile değişik dönemlerdeki iskân
politikalarına değinen bu çalışma İslamiyet ile tanışma süreçlerinde din inanış ve mezhep konuları ile Yörüklerde Seyyidlik konularını da işlemektedir. Samsun
Yörüklerinin geliş hikayeleri ve yurt edinerek konargöçer yaşamı bırakıp yerleşik hayata geçtikleri Kızılırmak Deltasındaki Geleriç Bölgesini anlatan kitapta bölgeye dair de birçok ekolojik tarihi sosyolojik ve ekonomik
bilgilerden de kısa kısa bahsedilmektedir.