Şiir yüzyıllarca Osmanlı toplumunun hemen her kesiminde sanatsal bir iktidar unsuru olur. Aynı zamanda şiir medeniyet inşasında temel değerdir. Osmanlı şairi eserlerinde geleneksel anlatımı koruyarak hüzne bireysel ve toplumsal düzlemde poetik bir duruş sergileyecek kadar yer verir. Hüzün şiir diliyle hareketi gayreti düşünmeyi besler ve medeniyetle beraber okuması yapılır. Hüzün insanîdir evrenseldir. Osmanlı şairinde hüzün var olduğu ilk günden itibaren şiire dairdir. Hüzün ferdin içinde bulunduğu zamanda veya zamanın durduğu anlarda çok yönlü sistematik okumalar gerektiren bir kavramdır. Ezber edilen kural ve kanunlar içinde hüzün şairi kanunlardan yönetmeliklerden hem uzaklaştırır hem de yaklaştırır. İslam Peygamberi hüznün temsilcisidir o zaman gününü gün etmek ve hazzı öncelemek yerine hüznü yaşaması tavsiye etmesi şaire yakışan bir düşünce ve yaşayış şeklidir. Osmanlı şairleri eserlerinde düşkünlük veya sefalet üzerinden hüzün icra etmez. O zaman hayatın gerçeği hüzündür. Ve hüzün klasik Türk şairinin bizzat kendisidir. Hüzün tahsil edilen bir şeydir. Çünkü hüzün hayatı kusursuz engebesiz yapmaya çalışanların karşısında bir mürşit yahut şeyhtir. Hüzün insanı erken yaşlarından itibaren büyütendir çünkü hüzünle hiç kimse çocuk kalmaz. Şiirlerde hüzün yatay düzlemde oyalanan genişleyen ama daha çok dikey düzleme aşkın olana yönelen duyguları içerir. Hüzün şair için melankolik esaretin karşılığı değil tam tersine inanarak özgürlüğünü ilan ettiği bir alandır. Muhabbet hüzne taliptir. Ehl-i hüzün olmak her kişinin nasiplenemeyeceği bir hâl olarak nitelendirilir çünkü hüzün marifete dâhildir. Hüzün bir yoksunluk hâli değildir. Hüzün rızkıyla beraber gelen misafir gibidir. O misafirin bereketinden faydalanmak gereklidir. Böylece hüzün şair için bir nimet ve eminliktir. Hüzün hep güzele vesile olur. Hüzün olmazsa aşk eksik kalacaktır. Hüzün kişiyi yaksa da buradaki hâl olgunlaşmaya ya da tasavvufî terimle söylenirse tekâmüle vesiledir. Hüzün artıran eksiltmeyen hatta içindeki arayışa dayalı hareketle beraber düşünüldüğünde çoğaltandır. Hüzün farklı bir bakışla içeriden dışarıya doğru uzanan bir yolculuğa vesile olur. Dolayısıyla hüzün tevhit makamını idrak etme yolunda tefekkürle hayat sürenlerin âli makama açılan kapısı olur. Hüzün aynı zamanda sonsuzluk hissi hikmet arayışıdır. Hüzün toplumun ortak değerleriyle paylaşımları çoğaltır. Tam tersine hüznün bireyin zihninde yok edilmesi evvela toplumsal ardından sanatsal büyük kırılmalara sebep olur.