Prof.Dr. Aysun Özköse'nin Safranbolu Köylerinin Yöresel Mimarisi adlı yeni kitabı YEM Yayın
tarafından yayımlandı.
Safranbolu Kültür ve Turizm Vakfı Karabük Valiliği ile Karabük Üniversitesi Bilimsel Araştırma
Projeleri Koordinatörlüğü'nün değerli katkılarıyla yayınlanan kitap Prof.Dr. Aysun Özköse'nin 30 yıl
boyunca hem özverili kişisel çabaları hem de öğrencileriyle birlikte yaptığı emek-yoğun saha tespit
çalışmalarından süzülerek titizlikle hazırlandı.
Safranbolu köylerindeki geleneksel mimari mirasın belgelenmesi korunması ve sürdürülebilirliği için
farkındalık oluşturması gerektiğinin altını çizen Aysun Özköse:
"Safranbolu tarihi kent merkezi; konut cami han hamam köprü çeşme değirmen gibi geçmişten
gelerek geleceğe ışık tutabilecek nitelikteki eserleri ve zengin kültürel mirasının özgünlüğü ile
UNESCO tarafından korunması gerekli dünyadaki en özel tarihi çevrelerden biri olarak taçlandırılmıştır.
Bunun da etkisiyle Safranbolu kent merkezinde korunması gerekli yöresel 'vernaküler' mimari
değerlerin envanter-araştırma belgeleme ve koruma-geliştirme çalışmalarında kayda değer bir gelişme
sağlanmıştır. Bunlara paralel olarak Safranbolu ve çevresindeki köylerden Yörükköyü başta olmak
üzere Yazıköyü'nde ve Karabük'te de Bulakköyü'nde önemli oranda tespit ve tescil çalışmaları
gerçekleştirilmiştir.
Ancak geriye kalan diğer köylerde bulunan başta geleneksel ahşap çatkılı evler olmak üzere değirmen
okul han hamam cami çamaşırlık çeşme mezarlık köprü vb. gibi halk yapı sanatının eşsiz örnekleri
olan yöresel mimari mirasın bozulma ve kaybedilme sürecine girdiği gözlemlenmektedir. Halbuki
bunların da Safranbolu tarihi kent merkezindekilerle benzer ve ortak özgün değerleri taşıdığı bir
gerçektir. Araştırmalarımız sonunda elde ettiğimiz veriler bölgenin çevresindeki tüm kırsal
yerleşimlerde de aynı özgün değerleri taşıyan eserlerin var olduğu gerçeğini desteklemektedir.
Kitapta Safranbolu ve çevresindeki 67 adet köyün genel yerleşimi ve korunması gerekli değerleri;
yöresel taşıyıcı sistem-malzeme iç mekân özellikleri bu köylerden seçilmiş olan konutlar samanlık-
ahırlar okullar değirmenler dini yapılar köprüler hamamlar çeşmeler arkeolojik değerler ve
mezarlıklara ait örnekler çizim ve fotoğraflarla tanıtılmaktadır. Ayrıca köylerdeki ekolojik değerlerin
sürdürülebilirliği için düşlerin ortaya konulduğu bazı proje denemeleri de sunulmaktadır.
Bu kitapla hem 30 yıllık kişisel arşivimde bulunan Safranbolu köylerindeki yöresel mimari değerlerin
tespitlerinin güncellenmesi hem de bunların toplu bir şekilde yayına dönüştürülmesi amaçlanmıştır.
Böylece köylerde hızla yitirilmeye başlanan geleneksel mimari mirasın belgelenmesi bu eserlerin
korunması ve sürdürülebilirliği için farkındalığın oluşturulması hedeflenmiştir..."
Kitap şu bölümlerden oluşuyor:
1 Safranbolu Köylerinin Yerleşim Özellikleri ve Korunması Gerekli Yöresel Değerleri
2 Karabük'ün Diğer İlçelerinden Seçilen Köylerin Yerleşim Özellikleri ve Korunması Gerekli
Değerleri
3 Safranbolu Köylerindeki Yöresel Mimaride Taşıyıcı Sistem Malzeme ve Yapım Teknikleri
4 Safranbolu Köylerindeki Yöresel Cephe Mimarisi
5 Safranbolu Köylerindeki Yöresel Konut Mimarisi
6 Safranbolu Köylerindeki Yöresel Ahır ve Samanlıklar
7 Safranbolu Köylerindeki Yöresel Kamusal Yapılar
8 Safranbolu Köylerindeki Kaybolan Okullar
9 Safranbolu Köylerindeki Kaybolan Değirmenler
10 Safranbolu Kırsalındaki Arkeolojik Değerler ve Mezarlar
11 Safranbolu Köylerinin Sürdürülebilirliği İçin Ekolojik Düşler: Proje Denemeleri
12 Safranbolu Köylerindeki Koruma Sorunları ve Öneriler
13 Bitirirken (Safranbolu Köylerinin Yöresel Mimari Terimleri Safranbolu Köy Efsaneleri Proje
Katılımcıları)
Prof.Dr. AYSUN ÖZKÖSE KİMDİR?
1958'de Ankara'da doğdu. Gazi Üniversitesi Mimarlık Bölümü'nde lisans ve lisansüstü eğitimlerini
tamamladı. Mimarlık okurken iki yıl DHMİ Hava Seyrüsefer görevlerinde yer aldıktan sonra Servet
Kılıç Vedat Özsan TİTA ve Behruz Çinici mimarlık bürolarında çalıştı.
Safranbolu'da koruma ve restorasyon çalışmalarının geliştirilmesine katkı sağlayan 40'ın üzerinde projesi uygulandı. İki dönem Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Başkanlığı yaptı. 2017 yılında TÜBİTAK Bursu ile gittiği San Francisco State Üniversitesi Middle East Studies Bölümü'nde misafir öğretim elemanı olarak "Osmanlı Mahalle Kültürü" üzerinde çalışmalar yaptı.
Halen Karabük Üniversitesi Mimarlık Bölümü'nde lisans ve lisansüstü düzeyde Bitirme Projesi Rölöve-Restorasyon Projesi Ekolojik Tasarım Yöresel Mimari Araştırmaları Eski Yapılara İşlev Kazandırma Osmanlı Mahalle Kültürü Araştırmaları Mübadele ve Mimarlık Anadolu Kent Dokusunda Açık ve Kapalı Mekânlar stüdyolarını ve derslerini yürütmektedir. Ulusal ve uluslararası düzeydeki araştırma ve yayınları da bu doğrultudadır.
T.C. Kültür Bakanlığı'nda Restoratör-Mimar olarak çalıştığı dönemde 1989 yılında İtalya
hükümetinin burslarıyla gittiği Floransa'da CECTI'nin "Anıtların Restorasyonu ve Tarihi Merkezlerin
Planlanması''; 1991 yılında da Roma'da ICCROM'un "Mimari Restorasyon" kurslarını bitirdi.
Bakanlık bünyesinde çalıştığı dönemde Mardin Trabzon Kırşehir Antalya Ordu ve Safranbolu'da
çeşitli tarihi yapıların rölöve-restorasyon ve müze olarak işlev kazandırılması projelerini yürüttü.
1991 yılından bu yana yaşadığı Safranbolu'nun Dünya Kültür Mirası Listesi'ne alınması sürecinde;
"Safranbolu Sağlıklaştırma Projesi" SMYO Safranbolu Meslek Yüksekokulu'nun kurulması ve
geliştirilmesi Safranbolu kentinin UNESCO'ya dahil edilmesi için yapılan çalışmaların başında yer
aldı. Safranbolu'da Güzel Sanatlar Fakültesi ve ardından Mimarlık Fakültesi'nin kuruluş ve
geliştirilmesi aşamalarında gerek yönetici gerekse akademisyen olarak etkin bir şekilde rol oynadı.
Safranbolu'da koruma ve restorasyon çalışmalarının geliştirilmesine katkı sağlayan 40'ın üzerinde
projesi uygulandı. İki dönem Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Başkanlığı yaptı. 2017
yılında TÜBİTAK Bursu ile gittiği San Francisco State Üniversitesi Middle East Studies Bölümü'nde
misafir öğretim elemanı olarak "Osmanlı Mahalle Kültürü" üzerinde çalışmalar yaptı.
Halen Karabük Üniversitesi Mimarlık Bölümü'nde lisans ve lisansüstü düzeyde Bitirme Projesi
Rölöve-Restorasyon Projesi Ekolojik Tasarım Yöresel Mimari Araştırmaları Eski Yapılara İşlev
Kazandırma Osmanlı Mahalle Kültürü Araştırmaları Mübadele ve Mimarlık Anadolu Kent
Dokusunda Açık ve Kapalı Mekânlar stüdyolarını ve derslerini yürütmektedir. Ulusal ve uluslararası
düzeydeki araştırma ve yayınları da bu doğrultudadır.