Bu kitap "dinli bir hayat hayatlı bir din" şiarıyla iş gören Türk-İslam aydınlarının cevaz düşüncesini merkeze alan bir çalışmadır. "Türk İslam aydınları" ifadesi Osmanlının son devrinde batılılaşma ve geçmişe bağlı kalma söylemleri karşısında orta yol çağrısında bulunan ve yeni problemlere anlamlı ve işlevsel çözümler üretmenin yöntemini arayan bir grup aydına tekabül etmektedir. Ali Bardakoğlu'nun ifadesiyle bunlar medrese eğitimi almakla birlikte Doğu'yu ve Batı'yı bilen toplumsal olayları dikkatlice izleyip analiz eden aydınlardır. "Dinli bir hayat hayatlı bir din" ifadesi ise bu aydınların çizmiş olduğu rotadır. Bardakoğlu'na göre mezkûr aydınlar "dinli bir hayat" ifadesiyle batılılaşma taraftarlarına çağa ayak uydurmak adına din ve kutsal değerleri yok saymamak gerektiğini göstermeye çalışmışlardır. "Hayatlı bir din" ifadesiyle ise muhafazakâr ulemaya belli tarihî şartlarda ortaya çıkan yorumları mutlaklaştırmanın yanlış olduğunu ve içinde bulunulan hayat şartlarına göre dinin yeniden yorumlanması gerektiğini göstermeye çalışmışlardır.