İslam düşünce yapısının oluşmasında da meydana gelen bazı hâdiselerin önemli etkisi olmuştur. İslam düşünce yapısının oluşmasında elbette en büyük pay Hz. Peygamber'e aittir. Bir taraftan Hz. Muhammed'in söz fiil ve takrirleri birleştirici bir rol oynarken; onun vefatından sonra aynı zaman da ihtilafa da kaynaklık etmiştir. Söz konusu ihtilafın birçok nedeni olmakla beraber ayrışmadaki en büyük etken Hz. Muhammed'in vefatından sonra Müslümanlar arasında meydan gelen çekişmelerdir. Ayrışan gruplar kendilerini haklı gösterme adına Hz. Peygamber'in sözlerinden kendilerine referans bulmaya çalışmışlardır. Bunun mümkün olmadığı yerlerde ise onun adına hadis uydurmaktan geri durmamışlardır. 
Müslümanlar arasında ayrışmaların görünür hâle gelmesi Hz. Osman döneminden başlamış olup Hz. Ali döneminde meydana gelen olaylarla daha da belirgin duruma gelmiştir. Emeviler döneminde (Özellikle Yezid dönemi) meydana gelen olaylar da Müslümanlar arasında ihtilafların daha da derinleşmesine sebep olmuştur.