Bütün kemâl sıfatlara sahip her türlü noksan sıfatlardan münezzeh ve her şeyin ancak onun onun izniyle olduğu Yüce Rabbimize hamd ü senalar olsun. Salât ve selâm onun Habibi iki cihan serveri bütün insanların en faziletlisi yüce Peygamberimiz üsve-i hasenemiz ve tek liderimiz Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v) Efendimiz'e onun pak ve temiz âline ve gökteki yıldızlar gibi ashabına ve her hususta Peygamber (s.a.v) Efendimiz'e ittiba edenler üzerine olsun.
Düşünme insanoğlunun en mühim özelliğidir. Ancak doğru ve tutarlı düşünmeyi sağlayan da mantık kurallarıdır. Mantık doğruyu yanlıştan ayırt etmesinin ölçüsü; zihni yanlışlardan korumanın tekniği; doğru sağlam ve kesin delilleri göstermenin kıstası; ilimlerin yol ve metod gösteren rehberi olmasından dolayı önemi ve değeri tartışılamayacak kadar açık olan bir alet ilmidir.
Bu sebeple fikir tarihimizde önemli yeri olan mantık ilmi medreselerimizde okutulan derslerin ön safında gelenlerdendir. Kaldı ki mantık ilmi sadece filozoflar tarafından benimsenen bir ilim olmamış
kelâmcılar fıkıhçılar tasavvufçular gibi hemen her kesim tarafından önem verilen okunulan ve okutulan bir ilim olmuştur. Osmanlı medreselerinde ilimlere giriş sadedinde yüzyıllarca mantık okutulması da bunun bir göstergesidir. Bu suretle medreselerdeki müfredat için mantık ilminin vazgeçilmez bir konumda olduğu ulûm-i âliye'yi (yüksek ilimleri) kesbetmenin yolunun temelde mantık ilmi olmak üzere ulûm-i âliyye'den (alet ilimlerinden) geçtiği açıkça görülmektedir. Dolayısıyla kademeli olmak üzere okutulan mantık kitaplarının ortak özellikleri de mantığa giriş yahut "îsâgûcî" lafzı altında toplanmış olmalarıdır. Çalışmamızın merkezine aldığımız kitap mübtedîlerin temel mantık kavramlarını görüp bellemesi için hazırlanmış olan Ebherî'nin îsâgûersidir. Mantığın bütün konularını kapsamakla birlikte son derece muhtasar bir eser olup medreselerde mantık alanında okutulan ilk kitap olması bakımından önemlidir. Diyebiliriz ki Nahiv ilminde Birgivî'nin Avâmil'i ne ise mantık ilminde Ebherî'nin îsâgûcîsi odur.
Ancak bu çalışmamızda bir kitabı tercüme etmekten ziyade mantık ilminde olmazsa olmazlarını bir araya getirerek bu ilme genel bir bakış kazandırmayı hedefledik.
Gayret bizden tevfik Cenâb-ı Hak'tandır.
Abdulhakim NALKIRAN
Erzurum\ 2022