Esendal kurulu bir zemberekle harekete geçen ve
bundan dolayı da ister istemez suni ve kuklavari
olmaktan kurtulamayan şahıslar ve vakalar yerine
önümüze gerçek olaylar nefes alıp veren insanlar çizen
bir kelime ile bize belirli bir vaka anlatmaktan çok
önümüze başsız sonsuz bir hayat parçası seren ilk Türk
hikâyecisidir."
Haldun Taner
Büyük bir konakta yaşayan Silahtar Ali Paşa ailesi ailenin en yaşlı
üyesinin ölümüyle dağılır ve bu büyük aileden beş yeni aile ortaya
çıkar. Miras bu beş ailenin miras paylaşımı ve sonrasını ele alır.
Esendal 'Baba'nın ölümüyle doğan yeni ailelerin ve o güne dek
bastırılmış şahsiyetlerin kendi ifadelerini bulma sürecine eğilir. İkinci
Meşrutiyet öncesinde eskinin yıkılıp yeninin tam anlamıyla
kurulamadığı bir sosyal çevrede yaşanan gerilimler ahlaki yozlaşma
ve ekonomik çıkarların tüm değerlerin önüne geçişini resmeder.
Toplumsal dönüşümün bu büyük romanında kadın-erkek ve karı-koca
ilişiklerindeki çarpıklıklar da gerçekçi bir üslupla ele alınır.
Memduh Şevket Esendal'ın 1924'te tefrika edilmeye başlanan ilk
romanı Miras yazılışından seksen yıl sonra da çarpık modernleşme
maceramıza dair yakıcı gözlemleriyle güncelliğini koruyor.
"Aileleri aile değil bir çalı demeti gibi dalları dikenleri
birbirine karışmış ele alınmaz sökülüp ayıklanmaz büyük bir dertti."