Tarih yazıcılığının farklı açılımlara yöneldiği; yerel ve bölgesel tarih süreçlerine eğilişlerin yoğunlaştığı günümüzde Türk Anadolu' da Mengücekoğulları' nın bu alanda önemli bir yapı taşı olacağı kuşkusuzdur. Divriği Mengücek Kalesi' ndeki temenos ve sunak kalıntılaryla Anadolu' nun ilk Türk - İslam camilerinden Meragalı Üstad Piruz oğlu Hasan' ın yapıtının aynı zemini yaplaşmaları;
Doğu kökenli kimi öğretilerin samosata ve Tephrike ortamlarında yeni bir inanca dönüştükten sonra Balkanlar' a aktarılışı...