Gazi Mustafa Kemal Paşa yıllarca Cumhuriyet'i "milli sır" olarak zihninde muhafaza etti. Yeri geldi Cumhuriyet'e karşı konuşmalar yaptı.
Saltanat kaldırıldıktan on ay sonra Eylül 1923'te yeni devletin cumhuriyet olacağını açıkladı.
Neden ilan için 29 Ekim gününü seçti?
Siyasi şartları ve Meclis'teki eğilimleri dikkate alan Gazi kurmay zekâsıyla kısa süreli bir hükümet krizi planlayarak 29 Ekim'de kendisinin tanımladığı Cumhuriyet'in ilanını gerçekleştirdi.Muhalifler etkisiz kaldı.
Meclis zabıtlarını ve dönemin gazetelerindeki haber ve makaleleri araştıran Taha Akyol Cumhuriyet'in ilanına giden süreçteki tartışmaları siyasi şartları basın ve Meclis'teki muhalifleri ve Gazi'nin "inkılapçı cumhuriyet" stratejisini anlatıyor.