Güncel tıbbın temelini oluşturan tamamlayıcı ve bütünleşik sağlık uygulamaları eski çağlarda şifacı ve şamanlar tarafından hasta olan bireylerin iyileştirmesinde kullanılan geleneksel tıp uygulamalarıdır. Bu uygulamalar bireyin "sağlığını korumak olduğu kadar fiziksel ve mental hastalıkların tedavisinde de kullanılan kültürlere özgü ve tecrübeye dayanan bilgi yetenek ve uygulamalardır. Tamamlayıcı ve bütünleşik sağlık uygulamaları kullanıldığı ülkenin sınırları içinde tamamlayıcı ya da bütünleşik sağlık uygulaması olarak iki alt gruba ayrılarak incelenebilir. Herhangi bir geleneksel yaklaşım tıbbi tedavinin yanı sıra kullanılıyorsa "tamamlayıcı" tıbbi tedavin ile eş zamanlı sağlık sisteminin bir parçası olarak kullanılıyorsa "bütünleştirici" sağlık uygulaması olarak kabul edilir. Örneğin Ayurveda şiatsu masajı enerji terapileri bizim ülkemizde tamamlayıcı tıp uygulaması olarak kabul edilirken Uzak Doğu'da geleneksel tıbbın bir parçası olarak kullanılır. Literatürde bu yaklaşımların etkinliğini inceleyen pek çok çalışma vardır. Pek çok sağlık uzmanı da bu konuda farklı çalışmalar yürütmektedir. Ancak bu yayınlara rağmen sağlık uzmanları lisans eğitimi sırasında tamamlayıcı ve bütünleşik sağlık uygulamalarının kullanımına ilişkin eğitim almadığı için bu yaklaşımların kullanılabilirliği ile ilgili yeterli bilgiye sahip değildir. Bu kitap dünyada ve ülkemizde sık kullanılan tamamlayıcı ve bütünleşik sağlık uygulamalarının hasta bakımında kullanımı ve etkinliğini açıklamaktadır.

Prof. Dr. Gülbeyaz Can