Metinleri doğru anlama satır aralarında yatan incelikleri ortaya çıkarma konusunda metin çözümleme yöntemleri önemli ip uçları sağlar. Bu kitapta 1839 yılında ilân edilen Tanzimat Fermanı'ndan başlayarak o dönemde basında çıkan yazılar şiirler öykü ve belli başlı romanların sistematik çözümlemesi yapılmaktadır. Tanzimat Fermanı başta olmak üzere bu dönemde yayınlanmaya başlayan Tercüman-ı Ahval (1860) ve Tasfir-i Efkâr (1862) gazetelerinin mukaddimeleri incelenmektedir. Ayrıca dönemin şiirlerinden ve tiyatro eserlerinden örnek incelemeler yapılmaktadır. Tanzimat döneminde yayımlanan ve dönemin ruhunu yansıtan şu metinler çözümlenmektedir: Nabizâde Nazım Karabibik Şemseddin Sami Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat Namık Kemal İntibah Ahmet Mithat Felatûn Bey ile Rakım Efendi Samipaşazâde Sezai Sergüzeşt Recaizâde Mahmut Ekrem Araba Sevdası Mizancı Murat Turfanda mı Turfa mı?