ÇAĞRIŞIMLAR
Bazen bir söz duyar bir yazı veya kitap okur ya da bir türkü yahut şarkı dinler bir film seyreder siyah beyaz eski bir resim görür hatta bir ses duyarız; bunlar insanı alır başka başka zamanlara başka başka mekanlara başka başka insanlara götürür.
Eskiler bu götürmelere tedai derlerdi. Şimdilerde biz çağrışım diyoruz. Zihin ve duygu dünyamızda bir şeyin bir başka şeyi hatıra getirmesidir kısaca çağrışım. Her şey çağrışıma sebep olabilir; mesela bir kelime bir isim bir mektup hatta bir ses bir koku bir sima... İnsan zihni ve ruhu çağrışıma çok müsait ve müstaiddir;
yani hem buna çok açık hem de bu konuda çok kabiliyetlidir. İnsan kendisine verilen bu yeti ile tahayyül tasavvur tahattur ve telakki edebilir; hayal eder tasvir eder hatırlar idrak eder ifade eder. Güzel sanatlar ve edebi sanatlar alanında yapılan üretimlerin büyük çoğunluğunda yaratılıştan gelen bu yetinin derin izleri görülür.
...
Pek çok kitap gibi elinizdeki bu kitap da okunan kitaplardan alınan derslerin çağrışım yolculuklarında görülen manzaraların hayat mektebinde yaşarken tutulan tecrübi küçük notların bir araya getirilmesiyle oluşmuştur.