İnsanı yaratan ona Kur'ân ve beyânı öğreten alemlerin Rabbi olan Allah'a (c.c.) hamd Arapların en fasihi olan ve milyonlarca kalbin sevgisiyle yanıp tutuştuğu Muhammed'e onun âl ve ashabına salât ve selam olsun.
Arap dili İslâmın gelmesiyle başta Müslümanlar olmak üzere birçok milletin ilgi alanına giren bir dil olma özelliğini kazanmıştır. Bundan dolayı Arap dili gramerinden menşeine ve en önemli özelliklerinden en basit özelliklerine kadar detaylı ve titiz bir şekilde incelenmiştir. Bu husus Arap diliyle ilgilenmiş veya Arapça metinlere konu olmuş kimseler için de geçerlidir; zira onların hayatlarıyla ve onlar hakkındaki şiirler ve düz yazılarla ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Şüphesiz ki Arap diline konu olmuş ilk şahıs da Peygamberimizdir (s.a.v.); zira ona inanmaktan ve ona karşı duyulan sevgiden dolayı o dünyaya gelmeden önce ilâhî kitaplarda ve Arapça metinlerde ondan bahsedilmiştir. Arap diliyle yazılmış eserlerde Peygamberimiz (s.a.v.) ile ilgili söylenenleri methiye mersiye i'tizâriyyât bediîyyât ve mevlidler olmak üzere beşe ayırmak mümkündür. Bunlardan ilk dördünün edebî açıdan incelenmiş olduğu kanaatindeyiz; ancak mevlidlere gelince onların edebî veya dil yönleriyle ilgili yapılmış herhangi bir çalışmaya rastlayamadık. Genelde yapılan çalışmalar onların fıkıh tasavvuf ve toplumsal yönleri hakkındadır. Gerçek olarak kabul edilmeyen bazı olayların mevlidlerde çok zikredilmiş olması ve dillerinin halka yönelik olması dil açısından onlarla ilgili herhangi bir çalışmanın yapılmamış olmasına yol açmış olabilir. Mevlidlerin hem hicrî VII. yüzyılın başlarından itibaren yaygın bir biçimde methiye bediîyyât gibi bir edebî türün görünümünü vermesi hem de birçok mevlidde bulunan çok sayıdaki edebî sanatla beraber varolan dil ve üslûp akıcılığı bizi böyle bir araştırma yapmaya sevketti. Bizim böyle bir çalışmaya yönelmemizin diğer bir sebebi de Arap dili dışındaki diğer dillerde yazılmış olan mevlidlerin Arapça mevlidlere nispetle daha az olmasına rağmen dil yönleriyle ilgili birçok araştırma yapılmış olduğunu görmemizdir. Örneğin Türk İslam Edebiyatı alanında akademik çalışma yapanlar Süleyman Çelebi'nin mevlidi hakkında birçok araştırma yapmışlardır.
Bir çalışmada Arap dilinde yazılmış bütün mevlidlerin incelenmesi mümkün değildir. Ayrıca yazılmış bütün mevlidleri tespit etmek ve onlara ulaşmak da oldukça güçtür. Bundan dolayı araştırmamız neticesinde ancak otuz dolayında Arapça mevlide ulaşabildik. Bu mevlidlerden on beşini çalışmamızda esas aladık ve ayrıntılı bir şekilde inceledik diğer on beş mevlidi ise genel hatlarıyla gözden geçirdik. Bu araştırmaya esas alan on beş mevlidin tespitinde mevlid yazarlarının ilmi yönü mevlidin yazıldığı dönem ve kendi türü içindeki durumu göz önüne aldık.
Bu çalışma bir giriş iki bölüm ve bir sonuçtan meydana gelmektedir. Giriş kısmında mevlidin anlamı tarihçesi konuları ve mevlid dışında Peygamberimiz (s.a.v.) ile ilgili yazılmış edebî türler ve onların söz konusu türlerle karşılaştırılmaları hakkında bilgiler verilmektedir.