Batı'daki merak ve ilginin dolaylı etkisinden güç alarak müslüman toplumlarda Afgani'nin ihtilalci ve efsaneleşen kişiliği daha çok takipçilerinin bir aziz yaratma gayretleri Afgani'nin müslümanlar arasındaki şöhretini izah eder. Kendi fikri cehdleri Batıya karşı mücadeleleri için bir başlangıç arayan bir kalkış noktası arayan müslüman aydınlar fikirleri hakkında etraflı bilgiye sahip olmadıkları halde bu makamı Afgani ismiyle doldurmuşlardır. Afgani'nin kendisiyle ilgili kendi ağzından çıkan mübalağalı sözleri de bu şöhretin kaynaklarından biridir.
Biz bu şöhretin arkasında elle tutulur neler olduğunu Afgani'nin hayatına önemli faaliyetlerine ve dağınık bir manzara arzeden fikirlerine müracaat ederek anlatmaya çalışacağız. Afgani hakkında lehte ve aleyhteki yorumlan tarafsız bir gözle aktarıp üzerinde önemle durulan bu şahsiyet hakkında okuyucunun hüküm vermesi için kendi görüşlerimizi de saklı tutacağız.
Ancak başlangıç olarak şunu söyleyelim; Afgani şöhretiyle mütenasip bir ağırlığı ve modern İslamî düşünce açısından önemli bir konuma sahip olmasa bile onu ve fikirlerini konu alan çalışmalar dönemin siyaset ve fikir atmosferine canlı ışıklar tutacaktır. Afgani'yi konu alan her araştırma hangi yaklaşıma sahip olursa olsun; kaçınılmaz olarak bu görevi yerine getirecektir. Bizim amacımız ise mütevazidir: Bir el kitabı hacmi içinde okuyucuyu Cemaleddin Afgani hakkında bilgi sahibi yapmaya çalışmaktır.